Manastir Kumanica spaja države, ali i vjere

Manastir Kumanica se nalazi u kanjonu rijeke Lim, između dva granična prelaza Srbije i Crne Gore, uz samu železničku prugu Beograd-Bar. Manastir i danas spaja ne samo Srbiju i Crnu Goru, već i ljude svih vjera koji dolaze u ovaj manastir po lek.

Ne zna se ni tačno kad je manastir podignut, vjerovatno između 13. i 15. vijeka, ali je od 18. vijeka bio u ruševinama. Projektom pruge Beograd-Bar trebalo je da šine idu preko dijela manastira, ali je ipak pomjeren potporni zid na pet metara od crkve. Jedino je ljekovita voda, koja je svojevremeno tekla ispod samih temelja hrama, otekla ispod pruge, ali je i danas koriste vjernici, piju je i njom se umivaju, tvrdeći da liječi sve što se može izliječiti.

Manastir je posvećen je arhanđelu Gavrilu. U njemu se čuvaju mošti Svetog Grigorija Kumaničkog. Nepoznato je ko je bio Grigorije, sem da se u jednom zapisu pominje kao “srpski prosvetitelj i bivši arhiepiskop“, pa čak da potiče “od svete i bogoizabrane loze Nemanjića“. Arheolozi Dejan Radičević i Emina Zečević pronašli su u oltaru crkve sarkofag sa moštima. Otkrili su ga u oltarskom dijelu crkve, na mestu gde se retko ili nikako ne sahranjuje. Pretpostavlja se da je riječ o jednom od najvećih tadašnjih crkvenih velikodostojnika.

Nerijetko se u Polimlju može čuti i legenda po kojoj su mošti svetog Save sklonjene pred najezdom Turaka u poslednji čas, odnosno da su na Vračaru spaljeni nečiji tuđi ostaci, te da su čudotvorne mošti srpskog arhiepiskopa upravo ovdje pohranjene.

Na dan Svetog arhangela Gavrila, 26. jula svake godine okupi na hiljade pravoslavaca, katolika, muslimana i ateista, koji prenoće pod vedrim nebom kraj svetih zidina, nadajući se izlječenju. Vjeruje se da posjetom Kumanici slijepi progledaju, hromi prohodaju, a nerotkinje rađaju. Tokom noći se pale svijeće za zdravlje živih i pokoj duša i razgrešenje mrtvih.

Još i danas se pominje slučaj mlade muslimanke iz Bijelog Polja koju je rodbina donijela na nosilima jer je bila nepokretna. Sveštenici su joj očitali molitvu i ostavili da prespava pod vedrim nebom. Ujutro su je miropomazali osvećenim uljem iz kandila svetog Grigorija i djevojka je prohodala. Zato se ispred manastira tiskaju ljudi i sa crnogorskim kapama, i srpskim šajkačama, i muslimanskim fesovima, a povremeno se čuju uzdasi „Gospode, pomiluj “ i „bismilah“.U manastiru se godišnje krsti i po 400 ljudi.