STIŽE SIBIRSKI ANTICIKLON: Dolazi SNIJEG i veoma HLADNO vrijeme!

U novu godinu bez snijega

“Prema prognostičkom materijalu do kraja ove godine, za novogodišnje praznike, pa sve do 3. januara, neće biti značajnijih sniježnih padavina. Od 25. do 28. decembra povremeno će biti uslova za slab snijeg na sjeveru, ali, za sada se radi o beznačajnoj količini”, rekao je Mitrović.

On kaže da, prema prognostičkom materijalu, od sredine januara treba očekivati epizode hladnog vremena uzrokovane sibirskim anticiklonom.

Ekstremi

Analizirajući neuobičajeno toplo vrijeme za ovo doba godine, Mitrović dodaje da se područje Crne Gore i čitav Balkan nalaze pod dugotrajnim uticajem polja visokog vazdušnog pritiska koje uslovljava stabilne vremenske prilike i onemogućava (blokira) formiranje padavina ili dolazak kišnih vazdušnih masa sa Atlantika.

“Takva situacija uslovila je veliki deficit padavina i nedostatak snijega u zimskim turističkim centrima. U mnogim mjestima Crne Gore, ove godine u decembru do danas nije pala kap kiše. Za više od pola vijeka samo jednom desila se slična situacija, da decembru ne bude ni kiše niti snijega, a to je bilo u decembru prošle godine. Nekoliko godina prije, tokom novembra i decembra imali smo najveće poplave kod nas, a 1. decembra, nakon ekstremno obilne kiše izmjeren je rekordni nivo vode na Skadarskom jezeru”, podsjeća Mitrović.

Statistika

Tvrdnju da će zima biti neuobičajena on potkrepljuje statistikom. U zimskim centrima na Žabljaku snijeg počne da pada u prosjeku između 1. i 16. oktobra, a u Kolašinu od 16. oktobra do 1. novembra. Prosječni posljednji datum sa sniježnim pokrivačem je 16. maj – 1. jun za Žabljak odnosno 15. april, 1. maj za Kolašin. U periodu decembar-januar-februar prosječno bude oko 40 dana sa sniježnim pokrivačem višim od 50 centimetara.

“Posljednje dvije decenije došlo je do značajnih klimatskih anomalijna koje snažno utiču na formiranje sniježnog pokrivača. Izuzetno su velike oscilacije od godine do godine, od sezone do sezone. Karakteristično je da je snijeg ranije bio mnogo izvjesniji i redovna pojava, a evidentno je da su sada sniježne padavine mnogo ekstremnije. Da su promjene velike govori i podatak da u vremenu u kojem pričamo o manjoj količini snijega istovremeno bilježimo i rekordne visine sniježnog pokrivača. Tako je, recimo, na Žabljaku, u gradu, na meteorološkoj stanici, rekordna visina sniježnog pokrivača izmjerena 2005. godine kada je iznosila 230 centimetara”, kaže Mitrović.

Odstupanja

Izostanak snijega, dodaje on, najlakše se objašnjava kroz opis termičkih promjena. Područje Žabljaka tj. planinski dio Crne Gore ima najveće odstupanje maksimalnih dnevnih temperature u zimskom periodu.

“Prosječna najviša dnevna temperatura za period decembar-januar-februar viša je za oko 1-2 stepena Celzijusa. Od 2000. godine dolazi do povećanja broja dana sa višim temperaturama. Tako je u decembru broj dana sa temperaturom od 10 i više stepeni, klimatski je normalno da ih bude oko četiri procenta, povećan na 12 procenata. U januaru, broj takvih dana sa dva procenta povećan je na šest, a u februaru sa dva na sedam. Prosječna dnevna temperature u januaru je sa oko 0,8 stepeni Celzijusovih povećana na 2,6, a u februaru sa 0,8 na 2,5, dok je u decembru sa 2,9 povećana na 3,3. To su velike klimatske anomalije za koje se može reći da zadaju snažan udarac zimskim turističkim centrima i čine ih veoma ranjivim zbog toga što njihovo poslovanje počiva isključivo na prirodnim uslovima”, kaže Mitrović.

Jesen

Statistika pokazuje da je jesen bila vrlo topla i ekstremno kišna. Količina padavina kretala se od 209 litara po kvadratnom metru u Pljevljimam do 951 litar na Cetinju. U Podgorici je palo 559 litara kiše, što je sedam procenata veća količina od prosječne jesenje količine padavina. Na skali najvećih vrijednosti, količina padavina u Rožajama od 409 litra nalazi se na drugom mjestu, kišnija je bila jesen 1998. godine kada je palo 415 litara kiše.

Novembar je protekao u znaku poplava na sjeveru. Od 6. do 13. novembra u pojedinim gradovima palo je od 300 do 400 litara kiše po kvadratnom metru. Sedmicu kasnije, od 20. do 24. novembra, registrovane su rekordne temperature vazduha za taj period za više od pola vijeka. Na Žabljaku je bila viša za oko deset stepeni od uobičajene.

Štete

Statistika i analize, kaže on, potvrđuju da se nalazimo u vremenu velikih klimatskih anomalija, sa nepredviđenim ekstremnim meteorološkim događajima.

Karakteristične su brze i nagle promjene vremena, pa imamo pojavu da hladni talas dolazi nakon tople vazdušne mase sa ekstremno visokim temperaturama tj. neuobičajeno brzo smjenjuju se meteorološke situacije sa sasvim suprotnim meteorološkim osobinama. Takvi ekstremi mogu da budu opasni a i štetni tj. nepovoljni sa ekonomskog aspekta i sa aspekta korišćenja prirodnih resursa. To je slučaj sa zimskim turističkim centrima kod kojih je snijeg glavni prirodni resurs za ekonomsko iskorišćavanje”, upozorava Luka Mitrović.

Prognoza ne mora uvijek da bude tačna

ZHMS ne pravi dugoročne prognoze, ali je uključen kroz Izglede klime za jugoistočnu Evropu (SEECOF) i Izglede klime za Mediteran (MEDCOF) u obuku i testiranje sezonske prognoze za zimu i ljeto. Tako je za hidrometeorološke službe koje ne raspolažu sopstvenim modelom za sezonsku prognozu, poput ZHMS-a, razvijena alatka CPT (Climate Prediction Tools, Simona Masona, na Internacionalnom istraživačkom institutu za klimu i društvo Univerziteta Kolumbije). Ta alatka stalno se unapređuje na osnovu verifikacije, tj.ocjene tačnosti prethodno usvojenih sezonskih izgleda klime kaže Luka Mitrović.

On dodaje kako se ZHMS u većini slučajeva oslanja na dugoročne prognoze evropskih meteoroloških centara i regionalnih centara Svjetske meteorološke organizacije.

“Naravno, ne mora da znači da su prognoze koje objave evropski meteorološki centri nužno i tačne, jer tačnost umnogome zavisi od stabilnosti atmosferskih procesa, kao i od temperature površine mora”, kaže Mitrović.