U Crnoj Gori do posla teže dolaze žene nego muškarci, pokazuju posljednji podaci Zavoda za zapošljavanje (ZZZCG), dostavljeni Dnevnim novinama.

Naime, od 51.893, koliko je trenutno građana na Birou, čak 30.240 ili 58,27 odsto njih su žene.

Statistika pokazuje da je više nezaposlenih pripadnica ljepšeg pola bez zanimanja i stručne spreme i to čak nešto više od 60 procenata, odnosno 9.379 žena, kao i sa IV stepenom stručne spreme (8.740 žena ili 61,78%).

Takođe, žene prednjače i među nezaposlenim visokoškolcima (5.584 žene ili 62,56%), ali i magistrima (189 žena ili 61,36%). Osim toga, među građanima koji na zaposlenje čekaju duže od osam godina su 43 žene, odnosno 50,58 odsto ukupnog broja.

U nešto boljem položaju su samo Crnogorke sa III stepenom srednje stručne spreme (47,45 odsto nezaposlenih žena u osnosu na muškarce), dok je situacija po pitanju nezaposlenih doktora nauka izjednačena (šest žena i šest muškaraca).

Ravnopravnost nije na zadovoljavajućem nivou

Sociološkinja i članica skupštinskog odbora za prosvjetu, nauku, kulturu i sport mr Branka Tanasijević za DN kaže da, kada se sa pozicije žene analizira rodna ravopravnost u Crnoj Gori, može se zaključiti da ona još nije na zadovoljavajućem nivou.

“Jedan od problema sa kojima se suočava ženski dio populacije je i činjenica da se potrebe porodice i poslovi u domaćinstvu još najvećim dijelom oslanjaju na ženu, tako da je ona izuzetno opterećena u nastojanju da harmonizuje ulogu majke, supruge, domaćice i osobe koja nastoji da gradi profesionalnu karijeru”, objašnjava Tanasijević.

Ona vjeruje da će, zbog duge patrijarhalne prošlosti u kojoj je muškarac bio neprikosnoveni autoritet i zbog još tradicionalno opterećenih stavova, proći još vremena do potpune rodne ravnopravnosti.

“Kada se govori o problemu zaposlenosti žena u Crnoj Gori, neophodno je uzeti u obzir činjenicu da je u patrijarhalnom crnogorskom društvu žena imala podređenu ulogu koju je doživljavala kao neminovnost. Vaspitavana u submisivnom duhu, samorealizacija žene se ostvarivala kroz “kućni rad” i porodičnu ulogu. Kratko rečeno, sva žena je bila u sferi privatnog. Veoma mali broj žena u to vrijeme je pohađao školu”, navodi Tanasijević i naglašava da je zbog jasno određene pozicije u porodici i društvu, zapošljavanje žena, odnosno feminizacija radne snage u Crnoj Gori, započela je tek poslije Drugog svjetskog rata.

Žene su šezdesetih godina počele masovno da upisuju fakultete, a već devedesetih godina su po stepenu obrazovanja dostigle svoje muške kolege.

Poslodavci pitaju za bračni status

“Jedan od razloga za manji broj zaposlenih žena, nego muškaraca je i taj što se znatan broj žena prilikom zapošljavanja suočava i sa problemom da im poslodavac postavi pitanje da li su udate i da li i kada planiraju da imaju djecu. Poslodavac koji postavlja ovakva pitanja pravi ne samo pravni, nego i moralni prekršaj. Pravni prekšaj – zato što postojeća zakonska regulativa u Crnoj Gori, od Ustava, do zakona koji se odnose na ovu oblast, zabranjuje svaki oblik diskriminacije”, predočila je Tanasijević.

To je, prema njenim riječima, i moralni prekršaj jer poslodavac na indirektan način traži od žene da se odrekne privatnog života i odloži materinstvo, da bi imala šansu da dobije posao.

“Istovremeno, to je i zloupotreba i uzurpacija ljudskih prava, zadiranje u privatnost i onemogućavanje žene da se ispolji kao ličnost, ponašanje koje je neophodno sankcionisati. Iz prethodno rečenog, može se izvesti zaključak da su u ovoj fazi razvoja društva, osnovne barijere koje utiču na manju zastupljenost žena, nego muškaraca u procesu rada: društvo koje još nije uspjelo da se u potrebnoj mjeri oslobodi stereotipa i tradicionalnih stavova prema ženama; predrasuda da žena ne može istovremeno biti dobra majka, supruga i profesionalka, koja ravnopravno sa muškarcem može biti hraniteljka porodice i obavljati sve prestižne i visokoprestižne funkcije u Crnoj Gori”, kazala je Tanasijević.

Međutim, pošto je pozicija žene u stalnom napredovanju, ona ističe da je za očekivati da će se i pored pomenutih barijera, koje će se vremenom ublažavati i eliminisati, nastaviti pozitivan trend u oblasti rodne ravnopravnosti, “što bi trebalo da rezultira većim učešćem žena u procesu rada u Crnoj Gori u narednom periodu”.

I dalje nijesu ravnopravan partner

Tanasijević navodi da je, po rezultatima iz 1921. godine svega 12 odsto žena bilo pismeno, dok je 1931. u stratumu od 10 godina i više, bilo 23 odsto pismenih.

“U bivšoj Jugoslaviji žene su pravo glasa ostvarile 1945., tako da su do tada bile isključene iz političkog života zemlje. Sa procesom industrijalizacije i urbanizacije, poslije Drugog svjetskog rata, odvija se i proces adaptacije žene na gradske uslove života. Žena postepeno ulazi u javnu (mušku) sferu rada, postaje dio radnog potencijala, mada su zanimanja kojima se bavila velikim dijelom bila jednostavna, manuelna, repetitivna, odnosno, “produžetak” njene domaćičke uloge”, objašnjava Tanasijević.

Prema njenim riječima, tek šezdesetih godina žene počinju masovno sticati kvalitetno obrazovanje, što je imalo velikog značaja u prevazilaženju njene patrijarhalne svijesti.

“Ali, iako su devedesetih godina dvadesetog vijeka žene po obrazovanju dostigle muškarce i uspjele da “osvoje” mnoge profesije, i dalje, kada je u pitanju zaposlenost, nijesu postale ravnopravan partner muškarcima. Dakle, ukupno gledano, situacija po pitanju položaja žena i njenog učešća u radnoj snazi u Crnoj Gori, sada je mnogo povoljnija nego ranije. Ipak, žene još nejednako učestvuju u raspodjeli najvažnijih društvenih resursa: moći, bogatstva i ugleda”, dodaje Tanasijević.

Dnevne novine