Trenira karate, žestoko kritikuje Putina i nikad se nije udavala

Otkad je izbio oružani konflikt u Ukrajini, nakon čega su se odnosi Rusije i NATO-a srozali na prilično niske grane, sve se češće spominje strah od širenja sukoba na Baltik, odnosno Estoniju, Letoniju i Litvaniju. Premda iz sve tri države, zavisno o prilici, povremeno stižu pomirljivi, a povremeno defanzivni tonovi i pozivi NATO-u da im stane u zaštitu, utisak je mnogih da je najčvršći stav zauzela predsjednica Litvanije Dalija Gribauskajte.

Evropsko izdanje uglednog portala i časopisa Politico u velikoj biografskoj priči litvansku državnicu naziva “čeličnom damom Baltika” ili “čweličnom magnolijom” navodeći pritom da ona ima crni pojas u karateu i da je prilično smjelo digla glas protiv susjedne velesile Rusije i njenog predsjednika Vladimira Putina.

Proteklih godinu dana Gribauskajte glasno kritikuje Rusiju na način na koji se malo drugih evropskih lidera usuđuje. Otvoreno tvrdi da su ruski vojnici prisutni na ratištu na istoku Ukrajine, da je malezijski Bing na tom području oborio ruski projektil, Putina je uporedila sa Staljinom i Hitlerom, a Rusiju je čak nazvala “terorističkom državom”, upozoravajući da bi se “agresija Moskve mogla proširiti na ostatak Europe pa i šire”.

Dok ostatak NATO-a često iznosi prigovore na Putinov račun i iskazuje verbalnu podršku Ukrajini, Gribauskajte je otišla najdalje od svih te je, izazivajući bijes u Kremlju, prošlog novembra ukrajinskom predsjedniku Petru Porošenku obećala slanje oružja. Za sad nije jasno da li je i koje oružje otišlo za Ukrajinu, u litvanskom su ministarstvu odbrane za Politico odbili da daju bilo kakav komentar na ovu temu.

Zbog svađalačkog tona kojim govori o Rusiji, postala je čestom metom verbalnih tirada iz Moskve, u Ukrajini je smatraju heroinom, a i u sopstvenoj je domovini, u kojoj su sjećanja na sovjetsko doba još svježa, uspjela povećati popularnost. Prošle godine je na svom antikremljskom programu osvojila drugi uzastopni predsjednički mandat, čime je postala prva osoba kojoj je to u Litvaniji pošlo za rukom nakon izlaska te države iz SSSR-a 1991. godine.

Iako je jako popularna, Gribauskajte je solo igračica: roditelji su joj umrli, drugih bliskih članova porodice nema, nikad se nije udavala, nema djece, a iza nje ne stoji nijedna politička stranka.

Otkad je s raspadom SSSR-a napustila Komunističku partiju, ova 59-godišnjakinja, koja je bila članica Prodijeve i Barosove Evropske komisije, nije ulazila u druge stranke. Danas zna reći da je postala alergična na stranačke politike.

Tajnost litavske liderke, koja strogo čuva detalje svog privatnog života, pažljivo pegla svoj javni imidž i jako rijetko priča o svojoj prošlosti u vrijeme SSSR-a, ponekad izluđuje tamošnje analitičare, novinare i istoričare.

Upravo ta komunistička prošlost, o kojoj predsjednica ne voli da govori, najčešća je tema o kojoj govore njeni protivnici, a s obzirom na njenu tišinu o toj temi, o svemu je nastao i niz teorija zavjere. Tako je krajem prošle godine u fioke svih zastupnika u Evropskom parlamentu stigla knjiga anonimnog autora naslovljena “Crvena Dalia”, u kojoj se litvanska šeficu države optužuje za saradnju s KGB-om, što je ona demantovala.

(Cdm)