DANAS JE SVETI SIMEON: Ovo treba da uradite poslednjeg dana pred Uskršnji post

Pravoslavni vjernici proslavljaju danas Svetog Simeona Mirotočivog, odnosno Stefana Nemanju, osnivača srpske dinastije Nemanjića, koji je umro na Hilandaru na današnji dan 1200. godine.

Prije nego što se 1196. zamonašio i dobio monaško ime Simeon, vladao je Srbijom kao veliki župan.

Stefan Nemanja je vlast preuzeo 1166. godine kad je zbacio brata Tihomira, velikog župana, štićenika dvora u Carigradu. Pošto je prijesto ustupio srednjem sinu, kasnije prvom kralju iz dinastije Nemanjića – Stefanu Prvovjenčanom, a ne najstarijem Vukanu, zamonašio se u svojoj zadužbini manastiru Studenica i uzeo monaško ime Simeon.

Sa najmlađim sinom Rastkom, čije je monaško ime bilo Sava, podigao je na Svetoj Gori manastir Hilandar, koji je ubrzo postao najznačajniji srpski duhovni i književni centar. Stefan Nemanja je podigao i crkve i manastire Đurđevi Stupovi, Bogorodičin manastir i manastir Svetog Nikole kod Kuršumlije.

Srpska pravoslavna crkva slavi ga kao Svetog Simeona Mirotočivog, prvog u nizu svetitelja iz loze Nemanjića.

U ckvenom kalendaru 26. fabruara obilježavaju se i Bijele poklade. Kod Srba one se obilježavaju pred početak svakog velikog posta, pa su tako danas Bijele poklade – zadnji dan kada se jede mrsna hrana!

U ponedjeljak počinje Uskršnji post i vjernici će se u narednih šest nedelja uzdržavati od hrane, pića, ali i loših misli i djela

Prema narodnim običajima, poklade su praznik koji uvijek za ručak treba da okupi sve članove porodice. Trpeza Bijelih poklada, treba da bude ispunjena jelima koja se spremaju od jaja, sira i drugih mliječnih prerađevina.

Stari kažu da se na današnji dan pozivaju i siromašni susjedi i prijatelji jer svi treba da se “omrse” tokom zajedničkog obreda i složno i u veselju uđu u post koji će trajati do Uskrsa.

Takođe, poklade su vrijeme kada mlađi članovi porodice treba da “vode glavnu riječ” – zbijaju se šale, organizuju se igranke i svi se zabavljaju.

U nekim krajevima se zadržao običaj maskiranja tokom poklada – mladići i djevojke pod maskama i uz mnogo graje idu od kuće do kuće i zbijaju razne pošalice na opšte veselje ukućana i svih prisutnih. Nakon toga, domaćin treba da “mačkare” časti – jelom, pićem ili nekom drugom sitnicom.

Bijele poklade su najsvečanije i najrasprotranjenije poklade u toku godine. Dobile su naziv po Bijeloj nedelji, a zovu se još i Velike poklade, Završne poklade, Sirne poklade… Poznate su i kao Proštene poklade – Proćke, jer se na ovaj dan opraštaju svađe i uvrede. Smatra se da u period velikog posta treba ući bez grijeha i neraščišćenih računa.

U nekim srpskim selima Bijele poklade su vrijeme kada zetovi obavezno moraju da obiđu tasta, taštu, kuma, starojka i traže “proćku” tj. oproštaj da mogu časno da započnu post. Kada uđu u kuću, oni treba da pozdrave tasta i kažu: “Oprosti dedo”, a tast da odgovori: “Neka ti je prosto sinko”.