PODGORICA: Sjutra svečano otvaranje novog parka

Gradonačelnici Podgorice i Ljubljane, Slavoljub Stijepović i Zoran Janković, donator i počasni konzul Vojislav Kovač kao i ministri kulture Crne Gore i Slovenije Aleksandar Bogdanović i Anton Peršak, će sjutra (ponedjeljak 25. jun 2018.) u 19 sati u Moskovskoj ulici u Podgorici svečano otkriti spomenik slovenačkom pjesniku dr France Prešernu i otvoriti Prešernov park.

Uz brojne kulturne i javne poslenike Crne Gore i Slovenije, otvaranju će prisustvovati i predsjednik Crne Gore Milo Đukanović kao i specijalni gost počasnog konzula Kovača – Aleksander Čeferin, predsjednik UEFA.

Događaj je otvoren za javnost.

Spomenik slovenačkom pjesniku dr France Prešernu i Prešernov park je poklon Vojislava Kovača, počasnog konzula Crne Gore u Sloveniji Glavnom gradu Podgorica i njenim građanima, na Dan državnosti Republike Slovenije. Crnogorskoj javnosti je konzul Kovač, poznat i kao osnivač nevladine Fondacije Vera Kovač, preko koje, jednom godišnje, dodjeljuje finansijska sredstva i priznanje najboljem studentu Filozofskog fakultetu u Nikšiću, za minulu školsku godinu.

Podsjećamo da je postavljanju spomenika Prešernu prethodilo postavljanje spomenika Petru II Petroviću Njegošu 2014. godine u Njegoševoj ulici u centru Ljubljane, a povodom jubileja 200 godina od njegovog rođenja.

Ideja ovog cjelovitog donatorskog projekta i diplomatske misije počasnog konzula Vojislava Kovača su, kako je sam konzul istakao, “dva spomenika, Njegošu u Ljubljani i Prešernu u Podgorici, ličnostima koje personifikuju borbu za slobodu, nacionalni preporod i jedinstvenu kulturnu baštinu Crnogoraca i Slovenaca, kao kulturni toponim prijateljstva Podgorice i Ljubljane, Crne Gore i Slovenije.”

Vojislav Kovač obavlja funkciju počasnog konzula Crne Gore u Sloveniji od 2011. godine. U Sloveniji živi i radi više decenija.

Autor spomenika je Rok Žnidaršič, arhitekta iz Ljubljane, dobitnik najvećeg slovenačkog priznanja na području umjetnosti, Prešernove nagrade.

Koncept skulpture poizilazi iz najvažnijeg Prešernovog spomenika čiji su koautori vajar Ivan Zajec i arhitekta Maks Fabiani iz 1904. godine na Prešernovom trgu u Ljubljani, koji koji predstavlja duhovni centar slovenačkog naroda.

,,Na simboličkom nivou može da predstavlja prsten, simbol povezanosti i stalnog kruženja, životnog ciklusa i vječnosti, što takođe može biti metafora za sveprisutnu Prešerenovu poeziju. Originalni portret koji je povećan u znatnoj mjeri preoblikovan je u apstraktnu kompoziciju šestougaonih prizmi, koje simbolizuju pčelinje saće. Tako izražena struktura metaforički izražava Prešernovu centralnu ulogu u književnom almanahu Kranjska čebelica” – obrazlaže autor Žnidarščič.

Spomenik je težak 19 tona i napravljen je iz specijalnog bijelog betona najsavremnijim tehnikama. Uz spomenik su iz Slovenije stigle posebno obrađene klupe (6), od armiranog betona, kao i česma, sastavni dio ovog parkovsko – spomeničkog kompleksa.

Prešernovi stihovi iz 7. strofe Zdravljice ugravirani na spomeniku dio su himne Republike Slovenije.

Pri uređenju Prešernovog parka i postavljanju spomenika vodilo se računa da se sačuva broj stabala u postojećem parku.

Opis koncepta spomenika autora Roka Žnidaršiča

Spomenik je koncipiran kao dio novog parka i njegova je nedjeljiva cjelina. Fizički, i u razmjeri, odražava kontekst Podgorice, modernističkog grada u mediteranskom zelenilu, za koji je karakteristična slobodnostojeća izgradnja, koja je okružena velikim uređenim parkovima, definišući karakter javnog prostora.

Postavljanje spomenika i obilježja uvijek je prilika za uređenje novih javnih prostora u gradovima. Zemljište koje je u vlasništvu opštine Podgorica izabrano je, prije svega, zbog lokacije u blizini važnih javnih zgrada, a posebno zbog izuzetnih stabala koji ga definišu. Nov, uređen javni prostor Prešernovog parka dopunjuje još veći park u sklopu Dvorca Petrovića, danas Centra za savremenu umjetnosti.

Osnovni motiv uređenja prostora oko spomenika je popločavanje, što je tlocrtom predstavljeno koncentričnom elipsom.

U postojeći prostor su ploče položene tako da pokriju obris nekadašnjeg dijagonalnog traga u travi – putanje hoda na ovom terenu.

Izrađen je u slijedovima bijelog štokovanog betona, koji je iskorišten i za klupe kao i spomenik koji se u cjelini izmiče postojećim stablima.

Kružni dizajn omogućava dinamično doživljavanje cjelokupnog rasporeda i posmatranje spomenika sa svih strana, te ,,komuniciranja” sa pripadnicima različitih generacija. Omogućava djeci da se igraju, a istovremeno i mirne šetnje građanima, posebno starijima.

Originalni portret koji je povećan u znatnoj mjeri preoblikovan je u apstraktnu kompoziciju šestougaonih prizmi, koje simbolizuju pčelinje saće. Tako izražena struktura metaforički izražava Prešernovu centralnu ulogu u književnom almanahu “Kranjska čebelica” (Kranjska pčelica) koji je svojim konceptom i upotrebom slovenačkog jezika pomogao osnivanju slovenačkog nacionalnog pokreta u vrijeme proljeća naroda.U petoj, zadnjoj svesci ,,Kranjske čebelice” koja je izašla 1848. godine bila je objavljena i Prešernova pjesma ,,Zdravljica”, koja je postala simbol slovenačkog naroda, te je od 1991. godine i Ustavom Republike Slovenije proglašena državnom himnom. Prevod njene 7. strofe je na crnogorskom jeziku ugraviran na spomeniku slovima iz bronze. Tim činom, služimo osnovnoj poruci pjesnika, koji je vjerovao u svjetski poredak trajnog mira i kreativne povezanosti među narodima.

Pored elemenata staze i klupa, koji su svi izrađeni od istog materijala, bijelog štokovanog ili pjeskarenog betona, na glavnom ulazu u park, postavljena je javna česma, posebno projektovana za tu svrhu.