Zemljotresi na primorju bi bili katastrofalni: Potres kao onaj ‘79. bio bi koban za Herceg Novi

Autori Nacrta dali su primjer scenarija u kojem je prikazan pretpostavljeni katastrofalni scenario zemljotresa poput onog koji je zadesio primorje 1979.

Građevinski inženjer Mirko Balabušić priča za Radio Jadran da su objekti u Herceg Novom do 1964. građeni bez dobro definisanih seizmičkih propisa, ali se u narednim godinama o tome mnogo više vodilo računa.

“Kada je riječ o gradnji poslije toga, poštovani su novi seizmički propisi, koji su usvojeni odmah nakon razornog zemljotresa 1979. godine, a koji su aktuelizovani te i naredne godine. Oni se oslanjaju na plansku i urbanističku dokumentaciju, projektovanje i nadzor, odnosno kontrolu izvođenja radova”, objašnjava on.

Međutim, Balabušić upozorava da je kod novoizgrađenih objekata primjetna nesimetrična gradnja, koja može dovesti do katastrofalnih posljedica prilikom zemljotresa.

Kada objekat na jednoj strani ima velike otvore, odnosno prozore ili vrata, a na drugoj zidove, dolazi do torzije, odnosno “tvistinga” (uvrtanja) i lomljenja konstrukcije kod djelovanja seizmičkih sila.

Prema njegovim riječima, trajanje zemljotresa mnogo je važnije od njegove jačine. Jer, zemljotres u 10-ak do 15 sekundi može da bude izuzetno jak, ali da ne ostavi nikakve posljedice. Ako, međutim, potraje duže, poput zemljotresa ‘79. godine, koji je trajao 28 sekundi, ili alžirskog od 90 sekundi, predviđeni scenario je itekako moguć.

“Pojedine naše arhitekte, ali i investitori smatraju da se sve može riješiti armaturom. Ali time se ne rješava sve. Struktura mora biti simetrična, da ne bi došlo do uvrtanja objekta, jer ako se ne postigne simetrija objekta nastaju veliki probemi prilikom potresa, pogotovo onih koji dugo traju”, upozorava on.

Nova planska dokumentacija u obzir uzima i uslove tla, odnosno tzv. mikroreonizaciju, jer ako je tlo loše, prilikom zemljotresa dolaziće do većeg pomjeranja konstrukcije. Uz to, Balabušić navodi i pojavu likvefakcije, odnosno rastapanja rastresitog tla u vodi, koja je bila uočljiva nakon zemljotresa 79. godine u Bijeloj, od Brodogradilišta ka OŠ Orjenski bataljon, a zahvatila je i Dom kulture.

Balabušić tvrdi da u Herceg Novom postoji veliki broj aktivnih klizišta, a kao reprezentno navodi klizište tla ispod Kanli kule, koje se proteže gotovo do Citadele. Taj problem potrebno je pod hitno rješavati, jer bi potres sličan onom iz aprila 79. vjerovatno tvrđavu potpuno uništio, a sa njom i dobar dio Starog grada.

(Radio Jadran)