NATO vježba “Morski štit 2019”: Evo šta kažu NATO piloti o Crnoj Gori

Dok u zelenom letačkom kombinezonu stoji ispred niza poređanih borbenih aviona F16, zamjenik komandanta 53. lovačke eskadrile “Ratni sokolovi” rumunskog Ratnog vazduhoplovstva Marin Mihaita ozbiljnog lica medijskim ekipama objašnjava performanse tih letjelica. Ipak, na pitanje reportera Portala RTCG da li bi u njima branio Crnu Goru, kao zemlju saveznicu pri NATO-u, osmjeh razbija grubo vojničko lice i Mihaita odgovara “definitivno”. Potvrdu o posvećenosti saborcima njegova jednica dala je krstareći tmurnim nebom iznad Crnog Mora tokom NATO vježbe “Morski štit 2019”, dok su ispod njih vodu sjekli čelični pramci šest zemalja Alijanse u zajedničkim manevrima, piše Portal RTCG.

“Ja sam rumunski pilot i braniću Rumuniju. Ali, ja sam i pilot NATO-a i definitivno braniću Alijansu u bilo kojoj situaciji da je potrebno”, istakao je Mihaita.

Kako je rekao,  “Ratni sokolovi”, trenutno, NATO misije obavljaju u modernizovanim sovjetskim “migovima 21”, ali, od ove godine, 12 aviona F16, kupljenih od Portugala, staviće se u službu komande Alijanse.

Letovi ruskih aviona najčešći izazov

Mihaitina eskadrila već godinama najčešće reaguje u situacijama kada ruski avioni prilaze neprijavljeno rumunskom vazdušnom prostoru.

“To je nešto što se dešavalo i što će se dešavati. Oni pokazuju da su tu, na Krimu, mi pokazujemo da smo ovdje”, kazao je on.

“Morski štit” činilo 20 brodova i 2.000 vojnika

Upravo je kompleksna situacija na Crnom moru potvrda zbog čega je vježba “Morski štit 2019” važna za NATO. Proteklih godina žarišta u Ukrajini, Gruziji i drugim zemljama pokazuju da napetost između zemalja Alijanse, njihovih saveznika i “istočnog komšije” ne jenjava.

Ipak, odmjeravanje “mišića” ne odigrava se samo na nebu, tako da je za NATO izuzetno bitno koordinisano djelovanje flota njihovih članica.

Više od 20 brodova i 2.000 vojnika Rumunije, Grčke, Bugarske, Kanade, Holandije i Turske učestvovalo je na  “Morskom štitu”, a među njima je ekskluzivnu priliku da zabilježi manevre najmoćnijeg vojnog saveza na planeti imao i novinar Portala RTCG.

 “Spremni da damo jak odgovor”

Medijske ekipe su prije zore isplovile iz luke u Konstanci, da bi se zatim iz brzih čamaca, preko mokrih merdevina od kanapa, ukrcale u ponos rumunske mornarice, fregatu “Kralj Ferdinand”.

Užurbani rumunski mornari, u prepoznatljivim plavim maskirnim uniformama, obavljali su zadatke u skučenim metalnim hodnicima i na palubi, ne obazirući se na ledeni vjetar koji je brisao Crnim morem.

“Naš glavni cilj je da obučavamo posadu i pojačamo interoperabilnost s NATO jedinicama. Zadovoljni smo jer smo uvježabali razne vrste procedura, borbu protiv podmornica, protivvazdušnu borbu… Sada sam siguran da smo spremni da bolje radimo zajedno i da damo jak odgovor bezbjednosnim situacijama u Crnom moru”, rekao je zapovjednik fregate “Kralj Ferdinand” Marijan Ćibotaru.

On je naglasio da u tim vodama, osim NATO-a, operišu i ruske trupe.

“Kao dio EU i NATO moramo biti spremni u svakom trenutku za različite izazove”, istakao je on, naglasivši da to ne moraju da biti  aktivnosti Rusije, već i krijumčarenje migranata, probleme u pomorskom saobraćaju i slično.

Gađanja, akcija specijalaca i slijetanje na brod u pokretu

Kako bi pokazale da su spremne za sve zadatke koji se mogu staviti pred njih, NATO trupe su demonstrirale gađanje na moru, a specijalne snage rumunske mornarice su brzim čamcem prišle fregati u pokretu, ukrcale se na nju, zatim u zbijenoj formaciji, štiteći jedan drugog i kontrolišući svaki ćošak, vojnici su “zauzeli” komandni most, koji su kontrolisali “neprijatelji”.

Posebno zahtjevna je operacija transporta povrijeđenih s broda, tokom koje su rumunski piloti pokazali ogromno umijeće – “Super Puma” je bez problema sletjela i uzletjela s platforme na brodu, iako se fregata sve vrijeme kretala velikom brzinom.

Ruske snage nadgledale vježbu

“Vježba je bila uspješna, uprkos izazovima, koji moraju da vas prate. Nekad je to loše vrijeme, smeta slaba vidljivost, ali, naravno, to nije zaustavilo naše operacije i svi ciljevi su ispunjeni”, rekao je za Portal RTCG komandant NATO pomorske grupe 2 holandski komodor Badvin Buts.

Kako je rekao, sve vrijeme su ruske snage nadgledale vježbu i pokazivali svoje vojno prisustvo, prije svega konstantnim letovima borbenih aviona s Krima.

“Kolege iz Rumunije, Bugarske i Turske su navikle na to, ali mi bas i nijesmo. Naravno, profesionalni smo, znamo da se vidi snaga NATO mornarice i to ima i odvraćajući efekat”, poručio je Buts, naglasivši da je već neko vrijeme primjetno značajno vojno jačanje Rusije u tom regionu, aktiviranje novih i starih plovila i letjelica i pojačane aktivnosti u luci Sevastopolj.

Grupu, na čijem je čelu, trenutno čini pet fregata – Holandije, Kanade, Turske, Rumunije i Bugarske, koje imaju razne specijalnosti, čime pokrivaju sve moguće vidove prijetnji u Crnom moru, gdje su stacionirani.

“Mornarice da budu uigrane kao fudbalski tim”

Holandska fregata  “Evertsen”, kojoj su mediji imali pristup, specijalizovana je za protivvazdušnu borbu. Neobični izgled, koji podsjeća na vozila iz naučnofantastičnih serijala, neophodan je jer brod ima “stealth” osobine, odnosno neprijateljski radari ga mogu jako teško uočiti.

Zanimljivo je da posjeduje i hangar za helikopter, a letjelica se posebnim šinama izvlači na platformu za uzlijetanje kada zatreba.

Buts je objasnio da nijesu svi brodovi NATO mornarica tako savremeni, ali da je konstantna modernziacija u toku, te da je važno da vojnici Alijanse, iako dolaze iz različitih zemalja, budu uigrani kao “fudbalski tim”.

Komodor je napomenuo da su posljednjih godina primjetnije tenzije u Crnom moru, o čemu svjedoči podatak da NATO pomorska grupa 2 provodi oko 120 dana godišnje u tim tamnim vodama, a nedavno je to bilo za trećinu manje.

“Važno je shvatiti da NATO ne traži konflikt, da smo odbrambeni savez i djelujemo po svim zakonskim okvirima”, objasnio je Buts.

Američki “Crni jastrebovi” kao podrška NATO-u

Ipak, snage saveznika nijesu u tom regionu samo kao dio NATO-a. U sklopu misije “Atlantska odlučnost” u Rumuniji je stacioniran Bataljon jurišnih helikoptera 3-1 Armije SAD, čije se letjelice nalaze i u Letoniji, Turskoj i Njemačkoj.

“Inače bataljon čini oko 30 helikoptera `Crni jastreb`, ali smo oformili Operativnu grupu, tako su nam pridodate i letjelice specijalizovane za medicinsku evakuaciju”, rekao je komandant Bataljona potpukovnik Džon Tajdmen.

Kako je naglasio, tu su kao partneri NATO saveza i čine cjelinu koja trenira zajedno i odvraća bilo koju regionalnu prijetnju.

“Ovdje smo kao dio vojske SAD, da bi nastavili s obukom i podizanjem spremnostiu  Evropi. Ipak, treba znati da smo pokretna sila, tako da je moja jedinica spremna da odgovori pozivu svoje zemlje u bilo kom dijelu svijeta”, objasnio je Tajdmen.

Pirpadnici Bataljina jurišnih helikoptera 3-1 su radoznalim novinarima pokazivali opremu i letjelice, a “Crni jastrebovi” kojim upravljaju, ovjekovječeni na velikom platnu, pouzdanost su pokazali u svim žarištima u kojima je angažovana Vojska SAD.

Filip Rakonjac/rtcg.me