Najveći evropski zagađivači nalaze se u Srbiji i Bosni
Osam od deset najvećih evropskih zagađivača vazduha nalazi se u Srbiji i Bosni, a druga dva su u Bugarskoj i Poljskoj. U 2016. godini, srpska elektrana Kostolac B je nadmašila Ugljevik iz Bosne i Hercegovine, čime je postala najozloglašeniji zagađivač sumpor-dioksidom. Kostolac B i Ugljevik “zaslužni” su za polovinu svih zagađenja SO2 iz fabrika uglja u regionu Zapadnog Balkana.
To je na, nedavno održanom Beogradskom bezbjednosnom forumu, u okviru jednog od panela o klimatskim promjenama, izjavio Janez Kopač, direktor Energetske zajednice.
Njegove navode potkrepljuje i izvještaj naziva “Hronično zagađenje ugljem ” (Chronic Coal Pollution), na kome je radilo nekoliko referentnih organizacija, uključujući i Health and Environment Alliance (HEAL) i Greenpeace.
Jasno je da izvještaj sadrži alarmatne podatke o zagađenju koje potiče sa ovih prostora, imajući u vidu da je prva obrađena tačka analize nazvana “Ugalj Zapadnog Balkana ugrožava javno zdravlje Evrope”.
“Zagađenje vazduha, iz elektrana na fosilna goriva ili drugih emitera, ne poznaje granice. Elektrane na ugalj u zemljama zapadnog Balkana – Bosna i Hercegovina, Sjeverna Makedonija, Crna Gora, Kosovo i Srbija – iako nisu članice Evropske unije, doprinose zagađenju vazduha emitujući zabrinjavajuće visoke nivoe zagađivača, koji se šire do velikih udaljenosti”, navodi se u ovom izvještaju.
Uzrok tome jeste činjenica da su fabrike uglja na Zapadnom Balkanu veoma stare i ispod standarda, dodaju. Podaci datiraju iz 2016. godine i pokazuju 16 elektrana u ovom regionu emituje više sumpor dioksida nego sve fabrike uglja u Evropi, a ima ih 250.
U 2016. godini, srpska elektrana Kostolac B je nadmašila Ugljevik Bosne i Hercegovine postaje najveći zagađivač sumpor-dioksidom. Kostolac B i Ugljevik čine polovinu svih zagađenja SO2 iz fabrika uglja u regionu Zapadnog Balkana, a ove dvije elektrane su same odgovorne za oko četvrtinu svih emisija SO2 u Evropskoj uniji i na Balkanu, zajedno.
Ko su, konkretno, ti zloglasni zagađivači?
Kostolac B je na prvom mjestu po emisiji štetnih SO2 gasova. Prati ga Ugljevik, zatim Nikola Tesla A, takođe iz Srbije, pa onda opet bosanski Kakanj. Na petom mjestu je Kostolac A, zatim Nikola Tesla B, Tuzla (BiH), makedonska Bitola i bugarska Marica.
Dakle, pet iz Srbije, tri iz Bosne.
Nije se Srbija proslavila ni kada je u pitanju lista deset najvećih emitera štetnih PM čestica – Kosovo B je na prvom mjestu, Gacko (BiH) slijedi, zatim Kolubara A, Nikola Tesla A, Ugljevik (BiH), Bitola, Kostolac B, po jedna poljska i jedna rumunska elektrana i Kostolac A na desetom mjestu.
Pet srpskih i dvije elektrane iz BiH našle su se na tom spisku.
Autori analize podsjećaju da su zemlje Zapadnog Balkana 2005. godine potpisale ugovor o Energetskoj zajednici, koji ima za cilj da objedini tržište energije Evropske unije sa tržištima njenih susjeda, a ugovorom je određen rok da potpisnice do 2018. godine moraju da počnu da se pridržavaju pravila o kontroli zagađenja u skladu sa propisima EU.
Međutim, obavezni koraci ka zdravim izvorima energije, u velikoj mjeri su zapostavljeni i odloženi u regionu.
Dok se vlade u EU bore za smanjenje emisije zagađenja, radi održavanja standarda kvaliteta vazduha, dodatno i štetno zagađenje dopire od zemalja Zapadnog Balkana: BiH, Sjeverne Makedonije, Crne Gore, Kosova i Srbija, a to je činjenica koja se često zanemaruje, navodi se u izvještaju.
“Elektrane na ZB, koje rade na ugalj, značajan su izazov za javno zdravlje”, piše u izvještaju.
I zaista, dramatične su srazmjere toga koliki uticaj zagađenje vazduha ima po zdravlje ljudi. Više od 500 osoba umrlo je prijevremeno u Srbiji 2016. godine uslijed zdravstvenih komplikacija izazvanim zagađenim vazduhom, koji su udisali. Takav skor Srbiju je (na toj mapi) bukvalno obojio u crno. Istovremeno, u Crnoj Gori je zbog toga umrlo 35 osoba.
Blic
