101 GODINA MOJKOVAČKE BITKE: Počasni plotuni i sjećanje na HEROJE!
Povodom proslave 100 godina Mojkovačke bitke, a prema naredbi predsjednika Crne Gore Filipa Vujanovića, danas je u 17 sati kod starog mosta na Tari u Mojkovcu izvršena počasna artiljerijska paljba.
Paljba je izvršena sa deset plotuna iz šest artiljerijskih oruđa.
Ranije, tokom dana, kao dio obilježavanja značajnog jubileja, održan je planinarski pohod: Mojkovac–Ravni–Suvovrh–Bojna Njiva–Razvršje–Medeno guvno–Brskovo–Pržišta. Slavlje je uveličano i nastupom orkestra Vojske Crne Gore na gradskom trgu.
Centralna proslava stogodišnjice Mojkovačke bitke održaće se sjutra. Vijence na Spomenik junacima Mojkovačke bitke u prijepodnevnim satima položiće predsjednik Crne Gore Filip Vujanović, te delegacije Vojske Crne Gore i Opštine Mojkovac.
Predstavnici lokalne vlasti vijenac će položiti i na Spomenik serdaru Janku Vukotiću. U podne će na trgu biti upriličena izložba naoružanja i vojne opreme Vojske Crne Gore, a u 16 sati izložba fotografija Mojkovačka bitka u Centaru za kulturu. U toj ustanovi u 20 sati biće održana i svečana akademija.
.Mojkovačka bitka vođena je od 6. do 8. januara 1916. godine u okolini Mojkovca, a vojskom Kraljevine Crne Gore komandovao je serdar Janko Vukotić. To je ujedno bila i poslednja vojna operacija vojske Kraljevine Crne Gore.
Značaj Mojkovačke bitke
Prije 101 godinu, 9. januara završena je bitka kod Mojkovca, gdje je Sandžačka vojska Kraljevine Crne Gore uspješno zaustavila austrougarsku ofanzivu, čime je omogućeno povlačenje vojskeKraljevine Srbije preko djelova Kraljevine Crne Gore ka Jadranskom moru, a samim tim i njenu kasniju evakuaciju na Krf.
Do glavnog okršaja došlo je u okolini Mojkovca. Na Badnji dan 6. januara general Rajner izdaje naredbu za napad, misleći da će naići na nespremnu crnogorsku vojsku. Međutim ispostavilo se da je serdar Janko Vukotić bio dobro pripremljen.
Foto: Wikipedia/public domain
Na udaru 6. austrougarskog kraljevskog puka, na Razvršju i Bojnoj njivi našao se Donjomorački bataljon Kolašinske brigade. Uz juriše i protivjuriše položaji su naizmjenično prelazili sa jedne na drugu stranu, ali je Donjomorački bataljon uspio da zadrži položaj do 2.00 sata u podne. Nakon toga, pod snažnim udarom topova i jurišima, austrougarska vojska uspijeva da pridobije Bojnu njivu, ali ostali djelovi Kolašinske brigade, posebno oni sa Razvršja koje je bilo strategijska tačka za prodor ka Mojkovcu, čvrsto su zadržali neprijatelja.
Napad na Razvršje direktno je vodio general Rajner. Borbe su bile sa puno gubitaka na obe strane, a pored Bojne njive Austrougari uspijevaju da zauzmi još jedan položaj – Uloševinu.
Foto: Wikipedia/public domain
Osvajanjem Bojne njive i Uloševine Austrougari su ugrozili ključnu odbranu „Mojkovačkih vrata“. Po procjeni serdara Vukotića, sledeći dan bio je ključan, zato on napušta štab u Kolašinu i odlazi direktno na položaje kod Mojkovca, gdje se susreće sa brigadirom Petrom Martinovićem i članovima divizijskog štaba. Tu je donijeta odluka da se izvrši kontranapad na predane položaje.
Prema planu, u zoru, na Božić 7. januara, Uskočki bataljon, pod okriljem noći i jutarnje magle, premiješta se iz sela Rakite u Gilonoge, zapadne položaje odakle polazi u gustu šumu gdje se sreće sa Austrougarima koji su takođe krenuli u napad. U snegom zavijanim gorama počinje borba, uz grmljavinu topova i zvukove bajoneta. Sa njihove desne strane nalazi se Kolašinski bataljon, i kad se borba rasplamsala, našli su se jedni pored drugih. Uskočki bataljon je hrabro izdržao napade, omogućavajući Kolašinskoj brigadi napad na Bojnu njivu. Pet bataljona i dvije čete izviđača Kolašinske brigade i Prvi i Treći regrutski bataljon iz Drobnjačko-uskočke brigade kreću u siloviti napad. U borbu se kasnije uključuje i glavnina Drobnjačkog bataljona. Juriš i protivjuriš se ređaju skoro bez prestanka.
Komandant Drobnjačkog bataljona, Nikola Ružić, koji je bio sa rezervom, čim je vidio da se njegovi Drobnjaci bore prsa u prsa, ostavlja komandu prvom oficiru i hita u prve borbene redove, gdje je i ranjen. Pod silinom juriša, neprijatelj napušta Bojnu njivu u panici, čime je operacija uspješno bila završena, osvojena je Bojna njiva.
Foto: Wikipedia/public domain
Nakon osvajanja Bojne njive i Gole kose koja se od Razvršja spušta ka Bojnoj njivi, koju su zauzeli Rovčani, nastupilo je zatišje koje je potrajalo sve do 3.00 sata poslije podne.
Nakon zatišja, general Rajner koji se ne miri sa gubitkom Bojne njive, uvodi svoje zadnje snage iz rezerve, 205 brigadu, i poslije snažne topovske paljbe kreće u napad na položaje Drobnjaka i Rovčana, ali je prvi napad bio žestoko odbijen, što je umalo pokolebalo austrougarske vojnike.
Foto: Wikipedia/public domain
Vidjevši da bi možda to dovelo i do sloma njegovih snaga, general Rajner sa isukanim mačem, staje na čelo svoje poslednje rezerve i predvodi napad. Ali nije uspio da zauzme Bojnu njivu. Borbe su trajale sve do mraka, ali su svi ostali na svojim položajima. Borbe oko Mojkovca su vođene još nekoliko dana, ali ne onom jačinom kao što su bile 6. i 7. januara.
Srecna sam sto sam dozivjela da se o ovoj velikoj pobjedi javno konacno prica a ne da slusam kucne price.