U Crnoj Gori poslednjih godina raste broj parova koji do potomstva dolaze uz pomoć vještačke oplodnje, a prema grubiim procjenama, jer ne postoji precizna statistika, čak svaka deseta beba je začeta u – epruveti!

Prema riječima dr Vladimira Janjića, oko 15 odsto parova ne može da ostvari potomstvo u prvih par godina nakon odluke da dobiju potomstvo. Okvirno, deset  odsto parova završi u postupcima vantjelesne oplodnje, procjenjuje Janjić.  

– Problem je toliko učestao da gotovo ne postoji niko u maloj Crnoj Gori ko nema nekoga u familiji ili među prijateljima ko se susrijeće sa ovom borbom. Oko 500 parova godišnje uradi postupak vantjelesne oplodnje, od čega najveći  broj u Crnoj Gori, dok izmedju 50 i 80 parova odlazi u inostranstvo, kaže za naš portal dr Vladimir Janjić, spec. ginekolog akušer. On zajedno sa ekipom stručnjaka  pomaže parovima da dođu do željenog potomstva u podgoričkoj Klinici “Ars Medica”.

Janjić pojašnjava zašto je u današnje vrijeme mnogo više parova koji imaju problem sa dobijanjem potomstva, nego što je to bilo prije dvije, tri ili pet decenija.

– Suština problema je, prije svega u načinu života savremen žene, pa i muškarca.  Žene su se emancipovale, a i borba za egzistenciju nameće takav tempo da žene prvo žele da ostvare karijeru, da se finansijski obezbijede, a o potomstvu počinju da razmišljaju tek poslije tridesete. Kažem, razmišljaju, jer je sve veći broj žena koje poslije 35-e shvate da im biološki sat otkucava. Naime, reproduktivna moć žene počinje da opada poslije 32-ge godine, a poslije 38-e je za 50 odsto manja. I najčešće je upravo taj period u životu žene dominantan kada ulaze u process vještačke oplodnje, kaže dr Janjić.

– Danas se živi mnogo drugačije nego u prošlosti, žene su seksualno slobodnije, često  mijenjaju partnere, veća je učestalost polno prenosivih bolesti, prekida neželjenih trudnoća…, kaže dr Janjić. Indikativno je, dodaje, da je muški infertilitet u značajnom porastu. Tako je udio muške neplodnosti prije 30 godina bio 23 odsto (prema podacima Evropskog udurženja za humanu reprodukciju), dok je danas taj udio čak 52 procenta.

– O čemu se radi? Kao prvo, moramo staviti malu ogradu obzirom da su prije tri decenije muškarci nerado odlazili na pretrage i liječenje zbog konzervativne sredine, što danas nije slučaj. Današnji mlađi muškarci nemaju takav stav. Osim toga, sa postupcima vantjelesne oplodnje se otpočelo relativno skoro, prva beba iz tog postupka rođena je 1978. godine. Međutim, i pored tih ograda, porast muške neplodnosti je značajan. Razloga je mnogo, počev od brzog života, brojnih stresova, načina ishrane, fizičke neaktivnosti do pretjeranog pušenja,konzumiranja alkohola ili lakih droga. Granica optimalnog spermograma je sve niža, prema najnovijim kriterijumima dovoljan je broj od 15 miliona spermatozoida po mililitru ejakulata.

– Slično je sa granicom pokretljivosti spermatozida, koja je takođe veoma značajna za oplodnju i danas je 32 odsto..

Šta da rade parovi koji imaju problem?

– Prvo i osnovno je da dođu na vrijeme, jer time značajno povećavaju šanse za uspjeh. Znači, ako poslije godinu ili dvije odnosa bez zaštite nije došlo do trudnoće, trebalo bi da krenu sa osnovnim pretragama. Na žalost, često se predugo čeka i ulazi u postupak poslije četrdesete godine života kada su šanse za oplodnju značajno manje. 

Imali smo, recimo, nekoliko parova, kod kojih je već poslije prvih pretraga prohodnosti jajovoda došlo do trudnoće.  Ukoliko je prohodnost jajovoda dobra, i nalazi muškarca u redu, prvo se radi inseminacija. Tek poslije toga prelazi se na postupak vantjelesne oplodnje, kaže dr. Janjić. On naglašava da je to proces koji podrazumijeva strpljenje i upornost.

U Crnoj Gori trenutno država plaća tri pokušaja vantjelesne oplodnje, iako, dr Janjić smatra da bi taj broj trebalo povećati.

–  Naime, kada bi broj plaćenih pokušaja bio veći uz vraćanje samo jednog embriona, manji bi bio broj blizanačkih trudnoća koje znaju biti problematične, i koje kasnije državu koštaju više nego plaćanje, recimo još dva ili tri pokušaja ostvarivanja trudnoće vantjelesnom oplodnjom.  Takva je praksa u razvijenim državama, a do nje se došlo jednostavnom ekonomskom računicom, kaže dr Janjić.

(Portal Glavnog grada VP)