MILIONSKA ŠTETA NAKON ZEMLJOTRESA: Crna Gora nema opremu za spašavanje, niti pse tragače

Svakako, kako dodaju, to je nešto na šta će staviti akcenat u narednom periodu.

“Crna Gora je u obavezi da formira nacionalne timove za traganje i spašavanje iz ruševina čiji će sastavni dio biti i psi za traganje u ruševinama”, kazali su nam iz Direktorata.

Pitali smo da li se i kad planira nabavka uređaja i pasa.

“Oprema i sredstva kojima raspolažemo u okviru MUP-a uglavnom su nabavljeni kroz realizaciju raznih programa, projekata i donacija, a jedan dio smo naslijedili prilikom preuzimanja ovih poslova od Ministarstva odbrane. Oprema je različitog kvaliteta i upotrebne vrijednosti, ona koja je obezbijeđena kroz projekte je po standardima EU, dok je oprema preuzeta iz Ministarstva odbrane skromne upotrebne vrijednosti. Opremljenost za reagovanje u slučaju zemljotresa nije na zadovoljavajućem nivou, pa se u narednom periodu prioritet mora dati nabavci opreme za zaštitu i spašavanje od zemljotresa, kako kroz projekte, tako i kroz budžet Ministarstva unutrašnjih poslova”, objašnjavaju iz Direktorata.

Pitali smo i koliko novca će nam biti potrebno za to.

“Sistem zaštite i spašavanja je skup sistem i jako je teško reći koliko je tačno novca potrebno opredijeliti za maksimalno kvalitetan sistem. Dakle, u pitanju su milionske sume novca potrebne kako za nabavku opreme i sredstava, tako i za stručno osposobljavanje i usavršavanje učesnika sistema zaštite i spašavanja u kontinuitetu”, navode iz Direktorata.

Da li smo spremni za razorniji zemljotres od plavskog?

Iz Direktorata su nam odgovorili na pitanje-da li je Crna Gora spremna u ovom momentu da odgovori na adekvatan način ukoliko bi se ponovio isti ili jači zemljotres, poput onog nedavnog u Plavu?

“Kao što se moglo vidjeti nakon zemljotresa čiji je epicentar bio na području opštine Plav, nadležni organi su, najprije na lokalnom nivou, a potom i na državnom, sproveli sve neophodne mjere i radnje koje se preduzimaju nakon zemljotresa, a u cilju pomoći stanovništvu na ugroženom području. Važno je napomenuti da povrijeđenih i žrtava nije bilo, već da je pričinjena materijalna šteta na stambenim i poslovnim objektima. Opštinske komisije za procjenu štete u opštinama Plav, Gusinje, Andrijevica, Berane i Petnjica su odmah nakon zemljotresa započele aktivnosti na procjeni štete i te aktivnosti su i dalje u toku”, navode iz Direktorata.

Kako dodaju, sistem zaštite i spašavanja podrazumijeva odgovor na lokalnom i državnom nivou i spreman je za adekvatan odgovor u slučaju zemljotresa istog intenziteta.

Kada je posrijedi potencijalni zemljotres većeg intenziteta i magnitude, odgovor će zavisiti od više činilaca, tj. posljedica koje je izazvao.

Kako dodaju, Crna Gora je u prethodnih deset godina realizovala mnogobrojne aktivnosti radi povećanja nivoa svijesti građana, a potom i nivoa znanja pripadnika operativnih jedinica za zaštitu i spašavanje. Navode i koje.

“Izradu i ažuriranje Nacionalnog plana za zaštitu i spašavanje od zemljotresa, kao i izradu opštinskih planova za zaštitu i spašavanje od zemljotresa za pet opština (Berane, Rožaje, Herceg Novi, Pljevlja i Plužine). Takođe, postoji i šest preduzetnih planova za zaštitu i spašavanje od zemljotresa za osnovne škole (“Branko Božović” u Podgorici, “Narodni heroj Savo Ilić” u Kotoru, “Boško Strugar” u Ulcinju, “Jugoslavija” u Baru, “Vukašin Radunović” u Beranama i „Drago Milović“ u Tivtu), kao i nekoliko preduzetnih planova za druge objekte. U narednom periodu je neophodno raditi na izradi planske dokumentacije i u drugim opštinama, prije svega, u onima u kojima je zemljotres dominantni hazard (primorske opštine), kao i preduzetnih planova”, navode iz Direktorata.

Organizovalo su, kako dodaju i, međunarodne terenske vježbe sa scenariom zemljotresa „IPA MNE QUAKE 2014“, u okviru Višekorisničkog IPA programa „Civilna zaštita za zemlje kandidate i potencijalne kandidate“, koja je održana u periodu od 20. do 24. oktobra 2014. u Crnoj Gori, a čiji je glavni cilj bio uvježbavanje naše spremnosti za prihvatanje međunarodnih timova i testiranje operativnih postupaka saradnje između nacionalnih struktura i dolazećih međunarodnih timova civilne zaštite u okviru Mehanizma za civilnu zaštitu EU.

Realizovali su, kažu, i obuku za traganje i spašavanje iz ruševina, koje je Direktorat za vanredne situacije organizovao u saradnji sa Ambasadom Francuske.

Realizovano je ukupno 11 obuka za spašavanje iz ruševina, a izrađen je i Priručnik za obuku spasilaca za spašavanje iz ruševina.

“Naročito želimo da naglasimo da je Vlada Crne Gore na sjednici od 21. decembra 2017. usvojila Strategiju za smanjenje rizika od katastrofa sa Dinamičkim planom aktivnosti za sprovođenje Strategije za period 2018–2023. godine, koja će u značajnoj mjeri unaprijediti i ojačati sistem zaštite i spašavanja u Crnoj Gori, naročito u preventivnom smislu, ali svakako i u dijelu operativne spremnosti. Dinamičkim planom su predviđene i aktivnosti koje će značajno unaprijediti odgovor sistema u slučaju događanja zemljotresa od kojih kao najznačajnije izdvajamo-Izradu lokalnih strategija za smanjenje rizika od katastrofa, izradu studije elementarnih nepogoda i rizika od tehničkog incidenta za potrebe Prostornog plana Crne Gore (PPCG), izradu analize seizmičkog rizika u sklopu Plana generalne regulacije Crne Gore, uspostavljanje sistema obavještavanja i uzbunjivanja u svim lokalnim samoupravama (izrada akustičkih studija, nabavka opreme i postavljanje), i formiranje jedinica civilne zaštite”, objašnjavaju iz Direktorata.

Spremniji nego ranije

Tvrde da je ovom trenutku Crna Gora značajno spremnija za reagovanje u slučaju zemljotresa nego u prethodnom periodu.

“To se ogleda kroz kontinuirano poboljšavanje ljudskih i materijalnih resursa i što predstavlja dobru osnovu za adekvatno reagovanje odmah nakon zemljotresa. Napominjemo da ukoliko se u slučaju zemljotresa većeg intenziteta pokaže da su kapaciteti na lokalnom i državnom nivou nedovoljni za adekvatno postupanje, bićemo u u mogućnosti da tražimo i međunarodnu pomoć preko Mehanizma za civilnu zaštitu EU – Centra za koordinaciju odgovora na vanredne situacije (ERCC), NATO Centra za koordinaciju odgovora na katastrofe (EADRCC) i bilateralno, gdje države shodno svojim mogućnostima pružaju pomoć nakon obavljenih internih procedura”, navode iz Direktorata.

I u narednom periodu nastaviće sa jačanjem kapaciteta svih učesnika sistema zaštite i spašavanja, prije svega, kroz učestvovanje na raznim specijalističkim obukama u okviru Mehanizma za civilnu zaštitu EU i NATO-a radi dostizanja međunarodnih standarda u ovoj oblasti.

“Takođe ćemo insistirati na intenziviranju aktivnosti svih subjekata u sistemu zaštite i spašavanja na izradi i/ili ažuriranju planova za zaštitu i spašavanje od različitih vrsta rizika, formiranju opštinskih timova za zaštitu i spašavanje u opštinama u kojima još uvijek nijesu formirani u što kraćem vremenskom roku (Prijestonici Cetinje i opštinama: Nikšić, Bijelo Polje, Plužine i Gusinje), nastaviti sa edukacijom članova opštinskih timova za zaštitu i spašavanje i pojačanim inspekcijskim nadzorom u oblasti zaštite i spašavanja, redovno vršiti monitoring sprovedenih mjera i aktivnosti na zaštiti i spašavanju i obilazak potencijalno ugroženih područja od prirodnih i drugih nesreća, kao i podizati svijest građana i djece kada je u pitanju ponašanje u slučaju prirodnih, tehničko-tehnoloških i drugih nesreća”, poručuju iz Direktorata.

Obučiti i građane kako da reaguju u kriznim situacijama

Vrlo je važno i kako građani reaguju u momentu zemljotresa.

“Stanovništvo u Crnoj Gori trenutno nema adekvatan nivo znanja o mjerama i aktivnostima koje treba preduzimati prije, tokom i nakon zemljotresa, ali će Ministarstvo unutrašnjih poslova nastaviti da sprovodi aktivnosti radi podizanja svijesti građana o zaštiti i spašavanju u slučaju zemljotresa, ali i drugih elementarnih nepogoda, tehničko-tehnoloških i drugih nesreća”, navode iz Direktorata.

Provjerili smo da li postoji kontinuirani program koji obučava građane kako postupati u slučaju zemljotresa, ili bilo kakvih nepogoda.

“Do sada je realizovan veliki broj aktivnosti koji imaju za cilj da građane edukuju o postupanju u slučaju zemljotresa i drugih nepogoda, posebno u okviru projekata koji su podržani od strane EU, UNDP-a, UNICEF-a i drugih međunarodnih organizacija. Kao najznačajniju aktivnost ističemo izradu i realizaciju međupredmetnog programa u oblasti smanjenja rizika od katastrofa za učenike u osnovnim i srednjim školama, što doprinosi kontinuiranom unapređenju znanja i vještina učenika kada je u pitanju njihovo postupanje u slučaju događanja raznih vrsta elementarnih nepogoda i drugih nesreća.

Izrađen je i Vodič za postupanje u slučaju vanrednih situacija koji se može pronaći na sajtu MUP-a i koji sadrži najvažnije informacije o postupanju građana prije, tokom i nakon događanja elementarnih nepogoda i drugih nesreća.

Takođe, u kontinuitetu se održavaju i prezentacije djeci predškolskog i osnovnog nivoa obrazovanja o zaštiti i spašavanju u slučaju prirodnih i tehničko-tehnoloških hazarda, posljedicama koje oni izazivaju, kao i kako postupati prije, u toku i nakon dešavanja nekog hazarda (prije svega požara, poplava i zemljotresa)”, zaključuju iz Direktorata za vanredne situacije.