Putinov scenario od kog strepi NATO: Jeste li čuli za NARVU? Uskoro hoćete

Ukoliko niste čuli za Narvu, vjerovatno ćete uskoro. Ovaj mali grad sa većinski ruskim stanovništvom leži na samoj granici Estonije i Rusije, između kojih se nalazi jedino djelimično zaleđena rijeka. Zamak iz XIII veka nadvisuje prolaznike, dok zastrašujuća srednjovjekovna tvrđava gleda u rijeku sa ruske strane. Ovaj grad je mesto rođenja šahovskog vele-majstora Paula Keresa.

On je takođe i epicentar onoga što zapadna vojna alijansa – NATO – zove “Narva scenario”.

Kada je Estonija proglasila nezavisnot posle pada SSSR-a 1991. godine, Narva je postao granični grad. Nazivi ulica su na estonskom i država propisuje da svi stanovnici moraju da govore zvaničnim jezikom. Ali, ovdašnja populacija je većinski ruska, sa ruskim zvaničnim dokumentima. Postoje i oni koji nemaju niti jedno državljanstvo i koriste falsifikovane pasoše.

Zbog toga se zapadni bezbjednosni zvaničnici plaše da će ovaj grad postati meta ruskog lidera Vladimira Putina. Pod “Narva scenarijom”, NATO strahuje da bi Putin mogao da pokuša da otcijepi Narvu od Estonije i pripoji je Rusiji. Takav potez bio bi preslikana aneksija Krima 2014. godine. Ipak, to bi u estonskom slučaju imalo dublje posljedice, jer je ta država članica NATO-a.

Takva situacija bi onda bila test za NATO i posvećenost članu pet Vašingtonskog sporazuma, sličnom sloganu iz Diminih “Musketara” – “svi za jednog jedan za sve”, koji propisuje da svih dvadeset devet NATO članica, uključujući SAD, dolaze u odbranu bilo kog drugog člana organizacije.

Član pet je samo jednom bio upotrebljen i to 11. septembra prilikom napada na SAD. Ukoliko bi bio upotrijebljen ponovo, ovoga puta na poziv Estonije da se odbrani od ruske agresije, da li bi onda cijela alijansa – iznad svega SAD pod predsjednikom Donaldom Trampom – došla u pomoć? Donald Tramp već razmatra istupanje iz NATO-a i već nekoliko puta je javno dovodio u pitanje njenu efikasnost. Takve izjave dovode u sumnju posvećenost zemljama kao što je Estonija i širenje straha da Tramp ohrabruje Putina.

Godine 2014, kada je Rusija aneksirala Krim, Putin se predstavio kao zaštitnik ruske manjine u Ukrajini.

– Milioni Rusa su otišli na spavanje u jednoj zemlji i probudili se u inostranstvu – Naveo je Putin, aludirajući na raspad SSSR-a.

– Preko noći su postali manjina u bivšim sovjetskim republikama – dodao je on.

Mediji u Rusiji tvrde da nova vlada u Kijevu predstavlja prijetnju ruskoj manjini u istočnoj Ukrajini. Krim je održao referendum na kome se 95 odsto stanovništva izjasnilo da želi da se pripoji Rusiji. Širom istočne Ukrajine sukobi su se nastavili.

Estonski bezbjednosni zvaničnici strahuju da bi Narva mogla da postane novi Krim. Ipak, oni ističu da je Estonija član EU i NATO, kao i manje korumpirana od Ukrajine.

Iako vlada odbacuje zabrinutost o budućnosti Narve, pokušava da je uključi više u tokove u državi. Prošle godine, predsjednica Estonije Kersti Kaljulaid premjestila je svoju kancelariju na mjesec dana iz Talina u Narvu. U svrhu približavanja javnog mnjenja koriste se umjetnost i kultura.

Estonski zvaničnici gaje povjerenje da će ih u slučaju ruske invazije NATO i naročito SAD odbraniti. Ona je poslala trupe u Avganistan i bila je jedna od nekoliko nacija koja je potrošila dva odsto svog BDP-a na odbranu.

Bivši estonski ambasador u Vašingtonu Kalev Stoičešku nije tako uvjeren. Tramp nikome u Estoniji „ne uliva povjerenje“. Naročito što je tokom G7 samita prošle godine rekao da Krim treba da bude deo Rusije, jer većina ljudi tamo priča ruskim jezikom.

Bez obzira na to da li SAD istupe iz NATO-a ili ne, probuđen skepticizam može da ima uticaja na život u pograničnim gradovima kao što je Narva. Trampove riječi i tvitovi nanose štetu alijansi. Ona može dovesti do rušenja kule od karata, koje će početi u Narvi.