MILO ĐUKANOVIĆ: Crna Gora treba da ima svoju crkvu, odvojenu od SPC

Crna Gora treba da ima svoju prvoslavnu crkvu, odvojenu od Srpske crkve i Srbije, da bi učvrstila svoj nacionalni identitet, izjavio je predsjednik Milo Đukanović za AFP. Đukanović je to rekao povodom protesta koji u Crnoj Gori traju duže od mjesec dana, a koje organizuje Mitropolija crnogorsko-primorska Srpske pravoslavne crkve, nezadovoljna usvojenim Zakonom o slobodi vjeroispovijesti.

“Dugotrajne tenzije u vezi s tim problemom eksplodirale su kada je vlada u decembru usvojila zakon koji bi mnoge najstarije manastire i crkve mogao da pretvoriti u državnu imovinu u Crnoj Gori, što je pokrenulo masovne proteste”, piše agencija, prenela je televizija Frans24 na svom portalu.

Napominje se da SPC, čije glavno sjedište je u Beogradu, nakon proglašenja nezavisnosti Crne Gore 2006. od Srbije sa kojom je bila gotovo 90 godina u zajednici, i dalje okuplja najveći broj pravoslavnih vjernika. Đukanović u intervjuu francuskoj agenciji optužuje sveštenstvo SPC da potkopava njegove napore na konsolidaciji 14-godišnje nezavisnosti zemlje.

“Srpska pravoslavna crkva je među važnim instrumentima koje ideolozi koriste u velikosrpskom nacionalizmu protiv Crne Gore, protiv crnogorske nezavisnosti, protiv njenog nacionalnog, kulturnog i vjerskog identiteta”, kaže Đukanović. Njegova namjera je da po ugledu na ukrajinsku pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori formira autonomnu pravoslavnu crkvu Crne Gore, što bi, kako tvrdi, “ujedinilo sve pravoslavne vjernike, i one srpske i one crnogorske nacionalne pripadnosti”.

Agencija napominje da u Crnoj Gori gotovo jednu trećinu čine stanovnici srpske nacionalnosti. Podsjeća se da je crnogorska pravoslavna crkva registrovana početkom 90-tih godina prošlog vijeka, nepriznata od pravoslavnih centra moći, kao i da je njen uticaj još uvek slab, a vjernici malobrojni. Dok Đukanovićeva vlast brani novi Zakon, SPC je tokom poslednjih mjesec i po dana mobilisala desetine hiljada učesnika protesta, koji se održavaju dva puta nedeljno širom Crne Gore, zemlji sa oko 620.000 stanovnika, dodaje agencija.

Sveštenici, kažu, optužuju vladajuću stranku da se priprema za pljačku crkava i manastira, kojih je više od 600 i smješteni su na veoma lijepim lokacijama. Đukanović, kojeg opisuju kao pronicljivog političara koji je Crnu Goru doveo do nezavisnosti, kaže da sveštenstvo SPC u svemu tome “vešto manipuliše” vjernicima. On, dodaje AFP, tvrdi da će crkve ostati otvorene za upotrebu pravoslavnim vjernicima, nakon primjene Zakona, mada, kako navode, ne krije želju da konačno onemogući svaki uticaj Beograda na Crnu Goru.

Za Đukanovića je, kažu, stvaranje crnogorske crkve “logični” korak, koji sledi nakon proglašenja crnogorske nezavisnosti.

“Vođeni smo … nespornom potrebom da dovršimo duhovnu, državnu i socijalnu infrastrukturu koja će ojačati svijest građana o sopstvenom identitetu”, rekao je Đukanović i dodao da je “posrbljavanje Crne Gore neprihvatljivo”. Crkveno pitanje, navodi agencija, podstaklo je osetljive rasprave o identitetu i veoma komplikovanom istorijom Srbije i Crne Gore i to uoči parlamentarnih izbora koji će biti održani ove godine. Takođe, ističu, produbljene su podjele u parlamentu, gde se Đukanovićeva vladajuća DPS suočava sa prosrpskom opozicijom koja je na strani SPC.

Dodaje se da neki analitičari optužuju Đukanovića da je ovaj vjerski problem iskoristio da bi uzburkao emocije i odvratio pažnju od drugih problema koji su se gomilali tokom godina njegove vladavine. Kao probleme navode niske zarade, rasprostranjenu korupciju, pretnje medijskim slobodama koje su i prepreka na putu Crne Gore ka Evropskoj uniji, gdje očekuje da će biti primljena 2025. Drugi, pak, kažu da je Đukanovićeva dominacija na vlasti tokom koje je povremeno bio premijer, a povremeno predsjednik i koja traje već tri decenije – zapravo glavna prepreka demokratizaciji Crne Gore. Đukanović, međutim, poručujeda njegovi protivnici “griješe” ako očekuju da će im on vlast predti bez izbora.