Evo šta sadrže nove Vladine mjere podrške privredi

Odbor udruženja malih i srednjih preduzeća Privredne komore Crne Gore razmotrio je mjere podrške privredi i građanima za II kvartal 2021. godine te Informaciju o poslovnom ambijentu u sektoru.Sjednicu je vodio Veselin Mitrić, a u radu su, pored članova, učestvovali potpredsjednica Komore dr Nina Drakić, zatim predstavnice Ministarstva ekonomskog razvoja – Olivera Vukajlović, v.d. direktorice Direktorata za unapređenje konkurentnosti i načelnica Direkcije za regionalni razvoj Milena Jovetić, Spasoje Vujošević iz Investiciono razvojnog fonda, te Slavica Pavlović, direktorica Sektora udruženja Privredne komore.

Mjere podrške prezentovale su predstavnice Ministarstva za ekonomski razvoj Olivera Vukajlović, v.d. direktorica Direktora za unapređivanje konkurentnsoti i načelnica Direkcije za regionalni razvoj Milena Jovetić, i istakle da je Vlada umonogome uvažila zahtjeve i sugestije privrede iskazane između ostalog i na sjednicama odbora udruženja Privredne komore.

Za realizaciju Mjera podrške privredi i građanima u II kvartalu 2021. godine, predviđeno je oko 166mil. eura za bespovratna sredstva, olakšice i kreditnu podršku privredi, kao i posebnu pomoć građanima.

Osnovne karakteristike paketa su: realizacija kreditne podrške privredi i programa subvencija po inoviranom modelu koji tretira svakog privrednog subjekta pojedinačno, početak aktivnosti na osnivanju Kreditno-garantnog fonda, produžetak ili nastavak realizacije dijela mjera iz I kvartala, povećanje limita iznosa državne pomoći po privrednom subjektu, te to što su u njemu sadržane samo „Covid“ mjere.

Vlada je sa partnerima obezbijedila dodatnu finansijsku podršku za likvidnost koja se ogleda u kreiranju kreditnog paketa podrške namijenjenog prije svega mikro, malim i srednjim preduzećima. Čitav kreditni paket sastoji se iz 4četiri dijela koji će se realizovati u isto toliko faza, čime se, do kraja 2021. planira obezbijediti najmanje 110 miliona eura kredita privredi Crne Gore, tačnije segmentu MMSP i stvoriti pretpostavke za dodatnu podršku u narednoj godini.

Prva faza se odnosi na direktnu kreditnu podršku za MMSP koju će realizovati Investiciono razvojni fond (IRF) počev od aprila mjeseca u iznosu od 20 miliona eura.

U drugoj fazi, država je, preko kreditnog aranžmana sa Bankom za razvoj Savjeta Evrope (CEB), komercijalnim bankama za podršku privredi za kredite za obrtna sredstva i investicije obezbijedila sredstva u iznosu od 40 miliona eura kojima će biti omogućeno kreditiranje privrede pod povoljnijim uslovima.

U trećoj fazi, koja je uslovljena uspješnom realizacijom pregovora IRF-a sa Evropskom investicionom bankom za finansiranje crnogorske privrede u iznosu od 150 miliona eura za naredni trogodišnji period.

Realizacija prve tranše ovog aranžmana, u iznosu od 50 miliona eura, se planira tokom druge polovine 2021. godine.

Sredstva koja EIB odobrava su namijenjena finansiranju mikro, malih, srednjih i kapitalizovanih preduzeća u Crnoj Gori, ali i subjektima javnog sektora i to za finansiranje investicija i obrtnog kapitala, pri čemu za projekte klimatske akcije mora biti opredijeljeno 30 odsto

U četvtoj fazi, Vlada Crne Gore će osnovati kreditno garantni fond koji će predstavljati finansijsku podršku razvoju i jačanju preduzeća, a čiji se početak rada očekuje tokom 2021. godine.

Zadatak Kreditno-garantnog fonda je da izdaje garancije na ime obezbjeđenja dijela kredita kojeg banka odobrava korisnicima sredstava po garantnim linijama, u slučaju da korisnici sredstava ne mogu ponuditi adekvatno obezbjeđenje kredita koje banka zahtijeva.

Mjere karakteriše i novi pristup u selekciji privrednih subjekata koji imaju pravo na podršku u okviru Programa subvencionisanja zarada.

“Ugroženim privrednim subjektima smatraju se oni koji su u 2020. godini u odnosu na 2019. godinu zabilježili pad prihoda/ prometa preko 50 odsto”, navodi se u mjerama.

Među predloženim mjerama je odložena naplata carinskog duga koji dospijeva za naplatu u aprilu, maju i junu 2021. godine. Riječ je o odlaganju plaćanja carinskog duga od 60 dana od dana prihvatanja carinske deklaracije, što če imati fiskalni uticaj vrijedan 30 miliona eura.

Produžen je rok realizacije Covid državne pomoći do 31.12.2021. godine. Ujedno, mjerom se povećava limit iznosa državne pomoći po privrednom subjektu sa 800.000 na 1.200.000 eura kao pomoć koja se može dodijeliti u obliku direktnih bespovratnih sredstava, poreskih olakšica i povoljnijih uslova plaćanja ili u drugim oblicima, kao što su povratni avansi, garancije, zajmovi i vlasnički kapital.

Fiskalni uticaj je vrijedan tri miliona eura. Ova vrsta podrške je namijenjena korisnicima koji uspostave sistem elektronske fiskalizacije zaključno sa 31.05.2021, i njen fiskalni uticaj je vrijedan 500.000 eura.

Predviđena je i jednokratna finansijska pomoć za uvođenje sistema elektronske fiskalizacije i evidentiranje prometa putem sistema elektronske fiskalizacije, u iznosu od 50 eura po elektronskom naplatnom uređaju i brojne druge mjere, koje obuhvataju, između ostalog, turističke vodiče, prevoznike, povrat pojedinih akciza, refundacije, smanjenje zakupa, kao i realizaciju mjera iz prethodnog paketa.

IRF

Spasoje Vujošević iz Investiciono razvojnog fonda predstavio je kreditnu podršku ove institucije za 2021. godinu. Riječ je o 36 kreditinih linija koje doprinose ostvarenju najvažnijih ciljeva IRF-a, među kojima su: podsticaj otvaranju novih radnih mjesta; razvoj preduzetništva kroz podršku posebnim ciljnim grupama (mladi, žene, visokoškolci i sl.); rast i razvoj postojećih preduzeća; podrška prioritetnim sektorima razvoja (poljoprivreda, turizam, drvoprerada i sl.), zatim konkurentnosti crnogorskih proizvoda na drugim tržištima, održavanje likvidnosti i brojni drugi.

Među kreditnim linijama Vujošević je posebno izdvojio one koje se odnosi na likvidnost, a u okviru kojih je linija za ublažavanje posljedica izazvanih pandemijom COVID-19. Osnovni cilj je da se obezbijedi podrška ugroženim djelatnostima, odnosno svim privrednim subjektima kojima je prihod pao 30 odsto i više u odnosu na 2019. godinu.

“Suština je da se sačuvaju radna mjesta kroz finansiranje zarada, obrtnih sredstava, plaćanja režijskih troškova i obaveza prema dobavljačima, po izuzetno povoljnim uslovima finansiranja. Ova kreditna linija je isključivo za rješavanje problema nelikvidnosti vezano za ublažavanje posljedica pandemije COVID-19 i ne može se koristiti za one koji su nastali u ranijem periodu”, naglasio je Vujošević.

Kreditna linija je namijenjena kupovini zaliha roba, sirovina, repromaterijala, plaćanju režijskih troškova, isplati neto zarada, troškova zakupa, naveo je on.

Kredit je do 150.000 eura a za preduzetnike do 35.000, kamatnom stopom 1,5 odsto rokom otplate 60 mjeseci i grejs periodom od godinu.

Privrednike su zanimali detalji o podršci koja se odnosi na subvencije za zaposlene u karantinu i izolaciji, fiskalizaciju, zatim postoje li opredijeljena sredstva za podsticanje izvozno orijentisanih preduzeća, implementacije standarda, te realizacije programa energetske efikasnosti.

Predstavnici Ministarstva naglasili su da su u pripremi Program unapređenja konkurentnosti i brojni razvojni projekti.

Predsjedavajući Veselin Mitrić je istakao da su prilikom donošenja mjera djelimično uvažene sugestije Odbora malih i srednjih preduzeća, te je apelovao da se dodatno unaprijedi komunikacija između resornih ministarstava i privrednika.

Stanje u sektoru mikro, malih i srednjih preduzeća

Informaciju o stanju u sektoru MMSP prezentovao je sekretar Odbora Veselin Dragićević.

Prema podacima Poreske uprave broj MSP u 2020. iznosio je 33.157 što čini povećanje od 3,25 odtso u odnosu na 2019. (32.113 preduzeća), odnosno 12,27 odsto u odnosu na 2018. (29.534 preduzeća).

U ukupnoj zaposlenosti MMSP učestvuju sa 83,13 odsto, i u 2020. su zapošljavala 141.455 radnika, što predstavlja smanjenje od 5,6 odsto u odnosu na 2019.

Iako je tokom 2020. došlo do povedanja broja MMSP, broj radnika se smanjio usljed teške situacije izazvane pandemijom COVID-19, koja je najviše uticala na privredu, koja je finansijski iscrpljena usljed značajnog pada ekonomske aktivnosti.

U ukupnoj strukturi MMSP, na kraju 2020. najviše je registrovano mikro preduzeća 30.546 odnosno 92,13 odsto, koja zapošljavaju 62.032 odnosno 43,85 odsto, zatim mala preduzeća 2.241 – 6,76 odsto i zapošljavaju 41.639 – 29,44 odsto, dok je broj srednjih preduzeća iznosio 370 odnosno 1,12 odsto i zapošljavaju 37.784 lica – 26,71 odsto.

Dragićević je podsjetio da je Programom za unapređenje konkurentnosti tokom 2020. godine podržano 332 privredna subjekta kroz 13 programskih linija, u ukupnom iznosu od 1.823.395,23 eura. On je informisao o Programu ekonomskih reformi u periodu 2021-2023. godina, te o prioritetnim reformskim mjerama.

Članovi Odbora su pozvani da i dalje doprinose unapređenju biznis ambijenta identifikovanjem izazova i davanjem sugestija Privrednoj komori koja će ih adresirati resornim državnim organima. Privredna komora i Ministarstvo ekonomskog razvoja će u ponedjeljak 24. maja organizovati skup zelena ekonomija u Crnoj Gori, pa je sa sjednice upućen poziv privrednicima da uzmu učešće u radu.