Spajić za “Penzionere”: Penzioneri su dugo bili zapostavljeni, ova Vlada aktivno radi da žive bolje i kvalitetnije

Premijer Milojko Spajić kaže, u razgovoru za prvi broj časopisa “Penzioneri”, da je 44. Vlada, na čijem je čelu, kao svoju obavezu postavila poboljšanje materijalnog položaja penzionera, kako bi mogli da imaju život dostojan stanovnika jedne evropske zemlje.

Ovo je, kako kaže, bio prioritet i u vrlo kratkom roku su ga ispunili. Spajić naglašava da briga o starijima ne treba i ne smije završiti samo na poboljšanju materijalnog položa te da njegova Vlada podstiče aktivno starenje i razvoj usluga socijalne zaštite koje su neophodne starijima.

Penzioneri su resurs, a ne teret društva – promovisan prvi crnogorski časopis za starije (FOTO/VIDEO)

U tom kontekstu je usvojena Strategija razvoja sistema socijalne i dječje zaštite za period od 2025. do 2028. godine, uz Akcioni plan za 2025. godinu. Spajić pojašnjava da je cilj ovog dokumenata obezbjeđenje i sprovođenje mjera i programa namijenjenih pojedincima i porodicama, uključujući starija lica.

Penzionerska populacija u Crnoj Gori broji oko 130.000 penzionera. Oni su, međutim, decenijama bili marginalizovani, a nadležni su ih se sjetili uglavnom pred neke izbore. Vlada na čijem ste čelu je prvi put poslije mnogo godina učinila konkretne korake na poboljšanju materijalnog položaja penzionera, iako ni to nije prošlo bez kritičkih tonova. Kako ocjenjujete položaj crnogorskih penzionera danas i šta Vaša Vlada do kraja mandata planira da učini za poboljšanje kvaliteta života naših najstarijih? 

Rušenje 42. Vlade 2022. godine nas je spriječilo da po planu do kraja ispunimo program Evropa Sad 1 i vratimo dostojanstvo našim penzionerima. Naglašavam da je najstarija populacija u Crnoj Gori godinama bila zapostavljena, sa primanjima koja su bila daleko ispod granica pristojnosti. Tome svjedoči podatak da je minimalna penzija u Crnoj Gori 2020. godine iznosila svega 145€ dok je prosječna penzija za vrijeme vladavine bivšeg režima povećana za svega 17€! I ne samo to, već je i veliki broj zaposlenih usljed rada u sivoj zoni, ostao u potpunosti ili djelimično uskraćen za uplatu doprinosa što je nepovratno smanjilo njihovu buduću penziju. Nažalost, usljed propadanja nekadašnjih državnih preduzeća i loše sprovedenih privatizacija određeni broj zaposlenih nije ni ostvario pravo na penziju. I to smo u prvih 18 mjeseci mandata rjiešili, jer smo obeštetili veliki broj radnika, koje je država bila zaboravila, za neke od njih u tom procesu stvorili uslove da imaju pravo na penziju.

Podsjetiću da je prva mjera programa Evropa sad 2 bila povećanje minimalne penzije sa 296€ na 450€. Od januarske penzije i svi ostali penzioneri po osnovu uskladjivanja imali su rast od blizu 7%, a prosječna penzija porasla je na 538 eura. Pokazali smo da znamo da sprovedemo mjere za poboljšanje standarda svih naših građana i upravo to ostaje u fokusu rada do kraja mandata.

Osim poboljšanja materijalnog položaja penzionera, izuzetno je značajna njihova socijalna inkluzija, i podizanje svijesti cjelokupnog društva o tome da naši najstariji zaslužuju mnogo više brige, pažnje, i institucionalnog stvaranja uslova da u poznim godinama žive zdravo i aktvno. Crna Gora i dalje nema Strategiju zdravog i aktivnog starenja, da li ćemo je dobiti u Vašem mandatu? 

Poboljšanje materijalnog položaja penzionera 44. Vlada odmah je postavila kao svoju obavezu, kako bi mogli da imaju život dostojan stanovnika jedne evropske zemlje. Ovo nam je bio prioritet i u vrlo kratkom roku smo ga ispunili. Sa druge strane, potpuno smo svjesni da je zdravo i produktivno starenje opšti interes, zato Vlada podstiče aktivno starenje i razvoj usluga socijalne zaštite koje su neophodne starijima.

U tom kontekstu resorno ministarstvo radi intenzivno na unapređenju strateških okvira, a već smo usvojili Strategiju razvoja sistema socijalne i dječje zaštite za period od 2025. do 2028. godine, uz Akcioni plan za 2025. godinu. Cilj ovog dokumenata je obezbjeđenje i sprovođenje mjera i programa namijenjenih pojedincima i porodicama, uključujući starija lica koja, zbog posebnih okolnosti i socijalnih rizika, imaju potrebu za odgovarajućim oblicima socijalne i dječje zaštite.

Takođe, usvojena je Strategija deinstitucionalizacije u Crnoj Gori za period od 2025. do 2028. godine, čiji je opšti cilj ostvarivanje prava na dostojanstven, nezavisan i kvalitetan život u zajednici. Ova strategija predviđa proces deinstitucionalizacije, prevenciju institucionalizacije, podršku socijalnoj inkluziji, kao i razvoj održivih i dostupnih usluga koje omogućavaju korisnicima da žive u najmanje restriktivnom okruženju. Ovim usvojenim strateškim dokumentima već su predviđene određene mjere i programi za unapređenje položaja starijih lica.

Na kraju, moram da istaknem da pomno pratimo sve inicijative lokalnih samouprava koje su okrenute ka najstarijoj populaciji. U tom smislu želim da pohvalim najavu gradonačelnika Podgorice, Saše Mujovića, da će penzioneri imati besplatan gradski prevoz, ali i inicijativu besplatnog socijalnog prevoza specijalizovanim vozilima, koja se realizuje u više opština.

Vaš Pokret Evropa sad (PES), došao je na vlast na ekonomskom programu, čime ste napravili ogroman korak ka raskidanju sa deceniijskim praksama podjela i zavađanja građana. Međutim, skoro godinu i po nakon formiranja Vaše Vlade, čini se da se ovakva retorika vraća snažno u javni diskurs. One snage koje su na politici podjela gradile svoj položaj pokušavaju da je vaskrsnu, i ponekad im dobro ide. Imate li odgovor na ovo?  

Dnevno političke teme usporavaju napredak naše zemlje na svim nivoima. Možemo tu da konstatujemo da su sitni interesi često prioritet partija, ali sa druge strane, propagiranje tema od kojih mogu da se okoriste i jeste u domenu rada partija. Zbog toga mislim da je najvažnije da nastavimo sa izbornom reformom i ustanovimo model po kom će se izbori dešavati u jednom danu. Uvjeren sam da će to smanjiti tenzije i omogućiti da, ono što je srž PES-ovih politika – ekonomski prosperitet, rast standarda života svih građana, ulazak u EU i jačanje vladavine prava, bude na vrhu agende i ostalih političkih partija.

U takvoj atmosferi bi još dinamičnije radili na dostizanju standarda razvijenih evropskih zemalja i prebacili težište političkih borbi na ovaj teren. Mogao bi i PES da barjači, „profitira“ na podjelama, međutim premalo nas je da bi bilo ko smio da afirmiše takve stvari. Masovan odlazak mladih, ne samo iz Crne Gore, nego i čitavog regiona, jasna je poruka da je politika podjela pogrešna, na kraju i pogubna za sve. Zbog toga ćemo nastaviti da radimo na povećanju standarda, jer samo ekonomski jak građanin je slobodan građanin.

Opšti interes mora ostati iznad partijskog

„Imamo Vladu sa najvećom podrškom u Parlamentu ikad, a to je jaka poruka i za region da samo integracijom svih možemo naprijed, te da je naša raznolikost prednost, a ne nikako mana, kojom ćemo da manipulišemo. Možda nam nekada građani zamjere što nijesmo glasni, kada su na dnevnom redu pitanja, koja dijele. To nikako ne znači da nemamo stav. Naprotiv, gdje god se brane interesi građana i države, vrlo smo glasni, ali ne želimo da teške odluke, koje donosimo kao Vlada, ili partija, prebacujemo na građane i stvaramo im na taj način pritisak. Preuzimamo odgovornost i institucionalno radimo na poboljšanju sistema koji je urušen prethodnih decenija. Takođe, stvaramo osnov za taj napredak kroz izgradnju ključne infrastrukture, unaprjeđenje aerodroma i Luke Bar, revitalizaciju zaboravljenih potencijala, od kojih su svi prethodnici digli ruke, poput Instituta Igalo. To je naš odgovor – opšti interes mora ostati iznad partijskog, građani su nam prioritet i to se neće promijeniti!“ kaže Spajić.

Moramo se dotaći i ovogodišnjeg budžeta, kao i planiranih značajnih zaduženja države. Oponenti tvrde da će se iz zaduženja finansirati plate u javnom sektoru i penzije, te da se ovi troškovi ne mogu finansirati iz javnih prihoda. Kako to komentarišete? Da li tekući prihodi mogu pokriti plate i penzije, i za šta će se korisiti novac iz zaduženja? 

Apsolutno su netačne tvrdnje naše političke konkurencije da se plate i penzije finansiraju iz zaduženja. Takve teze plasiraju od kad smo predložili Program Evropa Sad 1 još 2021. godine, ali od tada ih demantuje stvarnost, koja pokazuje da četiri godine od kada se ovaj Program primjenjuje nijedan cent zaduženja nije iskorišćen za finansiranje ne samo plata, penzija i socijalnih davanja, već ni bilo kog tekućeg troška iz kojeg se finansira državni aparat. Svako zaduženje, koje je Crna Gora imala u periodu nakon 2020. godine, isključivo je bio za potrebe vraćanja dugova iz vremena decenijske DPS vlasti, koja od promjene vlasti priziva slom javnih finansija, a koja nas je i dovela u dugove koje danas država mora da vraća. Pored obaveze servisiranja duga, zaduženje se sprovodi za finansiranje izgradnje insfrastrukture, odnosno mreže saobraćajnica i autoputeva, te nakon decenijskog zastoja izgradnju škola i bolnica, koja je neophodna za unapređenje kvaliteta života svih naših građana i dalji ekonomski razvoj.

Popis je pokazao da se sjever Crne Gore, koji inače ima ogromne potencijale, ubrzano prazni, i da u seoskim domaćinstvima borave uglavnom stari. O ovom problemu se govori decenijama, stižu obećanja, ali stanje je sve lošije. Imate li neki konkretan plan kako zadržati mlade u sjevernim opštinama i u seoskim domaćinstvima? Kako oživjeti sjever Crne Gore? 

Crna Gora je u velikoj mjeri zemlja neiskorišćenih potencijala, koja je često na pogrešan način valorizovala najvrjednije djelove teritorije. Diversifikacija ekonomije je fraza koja se mnogo puta ponovila, ali da bi spriječili iseljavanje, mi moramo stvoriti uslove da do razvoja ekonomije na sjeveru konačno dođe.  To činimo ekonomskim mjerama, koje su uticale na rast standarda svih građana Crne Gore, te brojnim projektima.

Da budemo vrlo konkretni, ova Vlada intenzivno radi na unapređenju putne infrastrukture, jer bez prave povezanosti nema ni ubrzanog razvoja zapostavljenih krajeva. Mi praktično radimo posao, koje su razvijene zemlje Evrope uradile u drugoj polovini prošlog vijeka. Gradimo auto-puteve i to počinjemo gotovo od nule. Čuvena mapa koraka, koju smo prezentovali, popunjava se očekivanom dinamikom. To je veliki posao, koji se ne vidi, ali da bi počeli radovi, moramo ispuniti jasno postavljene procedure, a tim se niko prije nas nije bavio.

Da je sjever prioritet pokazuje činjenica, da se prvo krenulo sa izgradnjom druge dionice auto-puta, od Mateševa do Andrijevice. Na taj način ćemo sjeveroistok potpuno otvoriti ka Podgorici i primorju, što će donijeti dodatu vrijednost i omogućiti razvoj turizma, ali i pokretanje određenih proizvodnih pogona. Investitori žele brzu konekciju sa aerodromima, lukom, a auto-put će to stvoriti.

Generalno su najveća ulaganja u kapitalne projekte rezervisana za sjever. Trenutno, 60% ukupnog broja kapitalnih projekata sprovodi se u tom dijelu Crne Gore, što jasno pokazuje posvećenost Vlade ravnomjernom regionalnom razvoju i posebnoj brizi za sjeverni region. Dakle, od ukupno 40 novoplaniranih kapitalnih projekata, njih 24 će se realizovati na teritoriji sjevernih opština. Ukupna procijenjena vrijednost ova 24 projekta iznosi skoro 250 miliona eura.

Ministarstvo ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera formiralo je Direktorat za razvoj sjevera koji je, pored ostalog, zadužen za uspostavljanje koncepta održivosti u ovom dijelu Crne Gore, praćenje realizacije razvojnih i infrastrukturnih projekata, kao i koordinaciju sa lokalnim samoupravama.

Pripremaju se uslovi i za izradu Mape puta, odnosno Plana za razvoj sjevernog regiona, koji će predstavljati sveobuhvatni dokument koji definiše dugoročnu viziju i ključne ciljeve za ekološki i održivi razvoj sjevera.

Kroz zajednički rad i realizaciju ključnih projekata čvrsto vjerujemo da se može  osigurati kvalitetniji život za građane sjevernog regiona.

Vlada će realizovati puni mandat, rekonstrukcija u etapama

Očekujete li da Vlada na čijem ste čelu traje do kraja mandata, još oko tri godine? Da li će biti rekonstrukcije i kada? Da li ste (ne)zadovoljni radom određenih ministara i da li ćete nešto preduzeti? 

Svakako očekujem da će 44. Vlada realizovati puni mandat. Kada je riječ o rekonstrukciji, planirano je sprovođenje rekonstrukcije u etapama, a ne samo jedne. Pažljivo pratim rad svih resora, i kroz  ispunjavanje postavljenih zadataka sprovodimo evaluacija rada ministara. To je kontinuirani process i od rezultata i ispunjavanja zacrtanih ciljeva zavisiće dalji koraci što se tiče strukture izvršne vlasti, a određeni su već procesuirani u skupštinsku proceduru.

Izvor: Penzioneri