Dvoje djece iz Crne Gore pomoću matičnih ćelija liječe se u Turskoj

Dvoje djece iz Crne Gore pomoću matičnih ćelija iz pupčane vrpce liječe se u Turskoj od rijetkog oboljenja mozga (lisencefalije i Fridrihove ataksije), a nekoliko porodica priprema se za odlazak u tu državu zbog istih problema.

Ti podaci saopšteni su Pobjedi iz kompanije Bio sejv. Prema njihovim riječima, u našoj zemlji za sada su zabilježeni slučajevi liječenja matičnim ćelijama djece koja nijesu imala svoje sačuvane uzorke, već su one uzete od kompatibilnih donora. Razlog tome, kako kažu u Bio sejvu, je taj što mogućnost čuvanja uzoraka u Crnoj Gori postoji samo pet godina, pa je ,,razumljivo što još nije bilo zahtjeva za korišćenje deponovanih ćelija.

Uspješnost

Iz ovog predstavništva nemaju precizne podatke koliko je do sada sačuvano uzoraka matičnih ćelija, zbog velikog broja banaka, ali procjenjuju da se oko četiri odsto crnogorskih roditelja odluči na taj korak.

Viša stručna saradnica u predstavništvu Bio sejv Ksenija Medenica za naš list objašnjava da se matične ćelije iz krvi pupčanika trenutno koriste u liječenju u više od osamdeset različitih tipova oboljenja i zdravstvenih stanja.

“Na primjer, krv iz pupčanika godinama unazad veoma uspješno se koristi u liječenju anomalija krvi kao što su leukemije i anemije. U ovim slučajevima, ćelije su u mogućnosti da potpuno zamijene krvotok djeteta. Osim bolesti krvne loze, matične ćelije su našle primjenu u liječenju različitih metaboličnih i poremećaja imuniteta, zatim kardiovaskularnih, ortopedskih i neuroloških oboljenja. Takođe, brojna istraživanja su doprinijela novim saznanjima o terapeutskom potencijalu matičnih ćelija i probudila su nadu da bi one mogle biti rješenje za mnoge trenutno neizlječive bolesti”, kazala je Medenica.

Sposobnost

Matične ćelije, kako objašnjava, su nespecijalizovane i mogu se transformisati u bilo koji drugi tip ćelija u organizmu koji je uništen tokom procesa starenja, bolesti, povreda i slično.

“One predstavljaju izvor svih ćelija tijela, a ova sposobnost regeneracije oštećenih tkiva čini ih jedinstvenim u medicini”, kazala je Medenica.

Konkretni primjeri upotrebe matičnih ćelija za liječenje različitih zdravstvenih stanja dodatna su motivacija budućim roditeljima, kako naglašavaju u Bio sejvu, da se odluče za deponovanje matičnih ćelija.

“Jedan takav primjer je i prva transplantacija matičnih ćelija iz pupčanika u beogradskom Institutu za zdravstvenu zaštitu majke i djeteta. Naime, petogodišnja djevojčica je trenutno na liječenju talasemije (tip životno ugrožavajuće anemije) primjenom matičnih ćelija iz pupčanika, koje su roditelji sačuvali po rođenju njene mlađe sestre. Upravo zahvaljujući toj odluci, roditelji su sada u prilici da pomognu svojoj ćerki i pruže joj priliku za izlječenje”, kazali su u Bio sejvu.

Oni objašnjavaju da je proces traženja donatora dugotrajan i finansijski opterećujuć, te se upravo iz tih razloga roditeljima savjetuje da sačuvaju matične ćelije svog djeteta po rođenju i na taj način mu omoguće zdravstvenu sigurnost.

Matične ćelije primjenljive zarođenu braću, sestre i roditelje

Matične ćelije koje se na rođenju uzimaju iz pupčane vrpce su, kako objašnjavaju u Bio sejvu, ćelije novorođenčeta.

“Ukoliko se primjenjuju za terapiju kod tog deteta one su u potpunosti podudarne. Ukoliko se koriste za liječenje druge osobe, najveća vjerovatnoća da će biti primjenljive je za rođenu braću ili sestre, potom za roditelje. U svakom slučaju, kod alogeničnih transplantacija, prethodno mora da se izvrši provjera podudarnosti davaoca i primaoca”, kazali su iz Bio sejva.

Oni objašnjavaju da specijalno edukovano sručno osoblje donosi duboko zamrznuti preparat matičnih ćelija do klinike, a na želju ljekara u klinici može i pripremiti preparat za transplantaciju.

Kvalitet isti i nakon nekoliko decenija

Na pitanje da li matične ćelije imaju rok upotrebe, te da li se moće garantovati njihov kvalitete recimo nakon 30 ili 50 godina, u Bio sejvu kažu da matične ćelije iz krvi pupčanika decenijama nakon njihovog uzimanja stoje na raspolaganju u slučaju potrebe, i to sa nepromijenjenim najvećim kvalitetom.

“Ugovor za čuvanje matičnih ćelija se može potpisati na period od 20, 30, 40,ili 50 godina. Koliko je, za sada, nauci poznato, u ovom trenutku nije postavljena vremenska granica ali se može reći da se matične ćelije mogu čuvati makar koliko je jedan ljudski vijek”, kazali su iz Bio sejv.

Osnovni ugovor na 20 godina za naše građane košta 1.980 eura. U tu cijenu, ističu osim samog skladištenja matičnih ćelija, njihovog transporta i ispitivanja kvaliteta uzorka, uključena je i usluga stručnog tima koji je na raspolaganju klijentima.

Basara: Ne bacajte novac na čuvanje

Dr Nadežda Basara jedan je od najvećih stručnjaka iz oblasti onkologije, hematologije i transplantacije matičnih ćelija u svijetu. Basara je za Pobjedu dala svoj sud o čuvanju matičnih ćelija.

“Gotovo šest godina putem medija u Srbiji, Crnoj Gori i Makedoniii upozoravam narod da je to bespotrebno bacanje novca. Prije sedam godina su se kao prvi oglasili Hematološko društvo Austrije i Ginekološka bolnica u Nirnbergu, a poslije toga i druge medicinske ustanove i udruženja, da je nepotrebno davati, odnosno plaćati čuvanje matičnih ćelija iz pupčane vrpce. Do 2002. ih je Institut EUFETS AG, u kome sam u samom početku po dolasku u Njemačku radila, među prvima u Njemačkoj konzervirao i onda se odustalo, jer se već tada znalo da naučnici iz Engleske i Japana rade na reprogramiranju matičnih ćelija iz sluzokože odrasloa čovjeka, što je kasnije i rezultiralo Nobelovom nagradom. Metoda diferenciranja i umnožavanja matičnih ćelija iz pupčane vrpce (jer ih je malo za transplantat za odraslog čovjeka težeg od 60 kilograma) toliko je skupa, da neki put premašuje iznos za plaćanje već gotovog transplantata od nesrodnog ili srodnog donora”, ocijenila je Basara.