Udruživanjem poljoprivrednika do zaštićenih proizvoda

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, u cilju podsticanja poljoprivrednih proizvođača da poboljšaju  kvalitet i konkuretnost svojih proizvoda, nastavlja sa edukacijom na tom planu. U saradnji sa TAIEX programom podrške EK, tokom prethodna dva dana u Podgorici je organizovana edukativna radionica o šemama kvaliteta (oznaka porijekla, geografska oznaka, garantovano tradicionalni specijalitet).

Na radionici je učestvovalo oko 60 učesnika, a osim predstavnika Ministarstva, na temu zaštite proizvoda oznakama govorili su i eksperti iz Francuske i Hrvatske.   

Otvarajući radionicu, generalna direktorka Direktorata za poljoprivredu i ribarstvo Danijela Stolica kazala je da je kontinuirana edukacija posebno značajna za razvoj politike kvaliteta u Crnoj Gori, s obzirom da za sada nemamo ni jedan zaštićen proizvod po zakonu, koji je usklađen sa EU regulativom, a imamo inicijative proizvođača.

“Potencijali koje ima Crna Gora kao malo tržište nameće potrebu da budući pravac razvoja poljoprivrede bude unapređenje kvaliteta proizvoda, uključivanjem u šeme kvaliteta (OP, GO, GTS), organsku proizvodnju kao i standardizacija proizvoda. Posebnu šansu predstavlja turističko tržište koje se može osvojiti, plasmanom visokokvalitetnih proizvoda koji predstavljaju crnogorsku kuhinju, uz unapređenje sistema bezbjednosti hrane“, kazala je Stolica, dodajući da uključivanje proizvoda konkretno u navedene šeme kvaliteta omogućava postizanje stalnog kvaliteta proizvoda.

Informacije o procesu sertifikacije, kao i iskustva zemalja koje imaju iskustvo u zaštiti proizvoda, bili su značajne  za učesnike radionice, prvenstveno poljoprivredne proizvođače, ali i predstavnike institucija koje imaju dodirne tačke sa politikom kvaliteta.

Pored predstavnika Ministarstva poljoprivrede, prisustvovali su bili proizvođači, predstavnici savjetodavnih službi, predstavnici sertifikacionog tijela, Akreditacionog tijela Crne Gore, Privredne komore,poljoprivreddnih fakulteta, Uprave za inspekcijske poslove. Iskustva i znanja su prenosili stručnjaci iz Francuske – Elizabeth Maud Rothmann, savjetodavne istitucije za hranu i kvalitet INAO, Hrvatske – Jelena Đugum, Direktorat za poljoprivredu i hranu Ministarstva poljoprivrede i Albanije – Roland Bardhi i Petrit Dobi, predstavnici Biodiversity Conservation Project.

Učesnicima je predstavljeno zakonodavstvo u ovoj oblasti, ali i značaj zaštite proizvoda navedenim oznakama za proizvođače, u smislu povećanja konkuretnosti i prihoda, zatim  ya održivost ruralnih krajeva, zaštitu od zloupotreba i imitacija, očuvanje tradicionalne proizvodnje, kao i mogućnost da se takvi proizvodi plasiraju na domaćem tržištu, kroz turizam. Prestavljene su procedure registracije oznaka kvaliteta, sistem sertifikacije i kontrole.

Iskustvo Francuske je izuzetno značajno s obzirom da je ova zemlja jedna od začetnica šema kvaliteta. G-đa Elizabeth Maud Rothmann, je učesnicima detaljno objasnila i prestavila kako treba da izgleda specifikacija proizvoda za zaštitu, kao jednog od najvažnijih dokumenata same zaštite, i šta sve treba da sadrži. Istakla je značaj postojanja istorije proizvoda, specifičnosti, kao i veze između kvaliteta i geografskog područja čiji se naziv štiti. Francuska ima oko 180 zaštićenih proizvoda, što je svrstava u prva tri mjesta po broju zaštićenih proizvoda na nivou EU. 

Ekspert iz Hrvatske, Jelena Đugum detaljno je objasnila procedure registrovanja oznake. Ona je kazala da je trenutno u Hrvatskoj zaštićeno pet proizvoda sa oznakom  porijekla i osam proizvoda sa geografskom oznakom. Među zaštićenim proizvodima dosta je mesnih prerađevina kao što su: baranjski kulen, dalmatinski pršut, slavonski kulen i dr. Iskustvo u zaštiti mesnih proizvoda posebno je bilo interesatno za učesnike radionice, s obzirom da u Crnoj Gori postoji potencijal za zaštitu takvih proizvoda. Prezentacija hrvatskog iskustva bila je potkrijepljena konkretnim primjerima poljoprivrednih proizvođača iz te zemlje, koji su prošli procedure zaštite svojih proizvoda.

Crna Gora zbog specifičnosti geografskog položaja, veličine, klimatskih uslova, bioraznolikosti kao i bogate kulturne baštine, ima veliki potencijal u ovoj oblasti. Mnogi proizvodi su na osnovu tehnoloških ili organoleptičkih karakteristika već postigli određenu reputaciju, kao na primjer, pljevaljski sir, njeguški pršut, kolašinski lisnati sir i mnogi drugi proizvodi.  Sledeći korak bi trebao biti zaštita njihovih naziva. Proizvođači zaštićenih proizvoda bili bi konkuretniji i ostvarivali bi veće prihode na gazdinstvima, a ujedno bi doprinijeli većoj prepoznatljivosti područja sa kojih potiču. Zaštita na nacionalnom nivou je preduslov za zaštitu na nivou EU, što znači šansu i za opstanak na tržištu od više od 500 miliona ljudi.

Održana radionica ohrabrila je poljoprivredne proizvođače. Glavne preporuke za njih bile su da nastave sa edukacijom, kao i da se udružuju, jer su upravo grupe proizvođača pokretači i nosioci zaštićenih oznaka. Istaknut je i načaj ispunjavanja zahtjeva bezbjednosti hrane. U pripremi dokumentacije neophodne za proces zaštite proizvoda istaknut je značaj uključivanja poljoprivrednih savjetnika i naučnih institucija, zbog potrebe prikupljanja istorijskih i naučno dokazanih tvrdnji. 

(cdm)