Istraživanje CGO-a: Korupcija široko raspostranjena u obrazovanju
Izvršna direktorka CGO-a Daliborka Uljarević je, na predstavljanju istraživanja, ukazala da 52 odsto građana navodi da je korupcija prisutna ili prisutna u velikoj mjeri na privatnim fakultetima i višim školama, dok je taj procenat za državne fakultete i škole 47 odsto, a znatno niži kad je riječ o srednjim školama (25 odsto) i osnovnim školama (14 odsto).
Posebno je naglasila da je u poređenju sa 2011, kada su CGO i CEMI radili slično istraživanje, dramatičan rast percepcije korupcije na državnim fakultetima za čak 18 odsto.
Ona je dalje pojasnila da je oblast koja se percipira kao najprožetija korupcijom zapošljavanje ili biranje u akademska zvanja gdje 53 odsto odsto građana vjeruje da je korupcija prisutna u određenoj mjeri.
Malo manje od polovine građana vjeruje da korupcija postoji i prilikom ocjenjivanja studenata (48 odsto) odnosno upisa na fakultete (48 odsto), i dodjele mjesta u domovima (47 odsto). Ispitanici kao korumpirane oblasti vide i izbor studentskih predstavnika (38 odsto), a upis u srednje (26 odsto) i osnovne škole (13 odsto) se cijene oblastima sa manje korupcije.
Nalazi istraživanja pokazuju da su u Crnoj Gori u obrazovnom sistemu rasprostranjeni nepotizam i korišćenje partijskih veza, 61 odsto građana vjeruje u to, a ništa manji problem nije ni primanje mita ili poklona (42 odsto).
“Svega 15 odsto građana Crne Gore navodi da su ikada lično koristili rođačke, partijske ili neke druge veze kako bi sebi ili nekoj sebi bliskoj osobi obezbijedili bolju ocjenu u školi fakultetu ili polaganje ispita, ali je spremnost na davanje mita za ove svrhe nešto veća (18 odsto). Brine veliki pad onih koji su spremni da prijave nadležnim organima da im je traženo mito kroz obrazovni sistem odnosno sa 61 odstoonih koji su to bili spremni da urade 2011, u 2015. su to spremni tek dvije petine građana ili 40 odsto što svakako predstavlja i refleksiju nedostatka mjerljivih rezultata nadležnih institucija kad je riječ o borbi protiv korupcije u obrazovanju”, kazala je Uljarević.
Većina crnogorskih građana, njih 81 odsto, nema dilemu da u sistemu obrazovanja postoje privilegovani učenici, a njih identifikuju među djecom roditelja na visokim funkcijama i položajima, zatim bogatih roditeja, kao i među djecom partijski podobnih roditelja dok ih je najmanje identifikovano među djecom prosvjetnih radnika.
“Polovina građana u Crnoj Gori vjeruje da je u Crnoj Gori danas moguće kupiti važeću diplomu određene škole ili fakulteta u Crnoj Gori. Kad je riječ o iskustvenom doživljaju, 19% ističe da zna nekoga ko je kupio diplomu, pri čemu je, među građanima sa višim nivoom obrazovanja ovaj procenat nešto viši”, istakla je Uljarević.
Kad je riječ o plagijatima, trećina građan ističe da su plagijati relativno česta pojava u Crnoj Gori, a znatno manji broj je onih koji lično poznaju nekog ko je plagirao naučni rad, magistarski ili doktorski rad.
“CGO je predložio Operativnom timu za izradu Akcionog plana i sprovođenje mjera iz Akcionog plana u skladu sa principima Partnerstva otvorenih vlada da se uvede obaveza objavljivanja magistarskih i doktorskih radova akademske strukture zaposlenih na visokoškolskim ustanovama, kao i nosioca javnih ovlašćenja, na portalima visokoškolskih ustanova, kao i na sajtu Ministarstva prosvjete za nosioce javnih ovlašćenja. Takav prijedlog kao vid rješavanja problema plagijata u Crnoj Gori podržava 59 odsto, bilo da misle da bi to doprinijelo rješavanju ovog problema u velikoj ili određenoj mjeri, dok 25 odsto misli da bi to doprinijelo u maloj mjeri a 16 odsto ne može da procijeni”, zaključila je Uljarević.
Koordinatorka na programu Aktivno građanstvo u CGO-u Snežana Kaluđerović je, govoreći o borbi protiv korupcije u obrazovanju podvukla, da dvije petine građana smatra da se o problemu korupcije u obrazovanju u javnosti govori manje nego što bi trebalo.
“Dalje, za medije (17 odsto) i nevladine organizacije (16 odsto) se navodi da su najviše doprinijeli otvaranju pitanja korupcije u obrazovanju u crnogorskoj javnosti“, kazala je ona.
Ona je dodala da dvije petine građana ističe pesimizam po pitanju mogućnosti smanjenja korupcije u obrazovanju.
“Na kraju važno je istaći da građani vjeruju da je korupcija u obrazovanju unutrašnje pitanje obrazovnog sistema, i da većina građana istovremeno ističe Ministarstvo prosvjete kao najodgovornije za problem korupcije u obrazovanju i kao instituciju koja najviše treba da radi na suzbijanju korupcije u obrazovanju u Crnoj Gori“, zaključila je Kaluđerović.
Istraživanje je dio projekta “Da samo znanje donosi zvanje”, koji CGO sprovodi u saradnji sa ELIAMEP-om, a uz podršku Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori, a stručni i terenski dio je uradila agencija Ipsos Strategic Marketing od 9. do 18. decembra 2015, na troetapnom slučajnom reprezentativnom stratifikovanom uzorku od 1004 ispitanika iz 17 gradova u Crnoj Gori.
(CdM)
