Zbog Bregzita, migrantske krize i rasta populizma, EU nije fokusirana na Zapadni Balkan, kažu analitičari.
Članstvo u NATO-u je za zemlje regiona čak važnije u kraćem roku, ali je tu napredak blokiran iz različitih razloga – od makedonskog spora oko imena sa Grčkom do javnog mnjenja u Srbiji koje velikom većinom odbacuje tu ideju, kaže Danijel Server, profesor na američkom Univerzitetu “Džon Hopkins”, koji važi za stručnjaka za Balkan.
– Još nismo imali jasno saopštenje o Balkanu. Mene to ne iznenađuje jer postoje mnogi prioriteti za američku administraciju prije Balkana, ali mislim da nam je potrebno nešto, a nadam se da će to biti reafirmacija evropske destinacije Bakana, i članstvo u EU i NATO unutar postojećih granica – rekao je Server.
Za to vrijeme, Rusija koristi vakuum, kažu analitičari.
– Vidimo veoma intenzivnu i veoma dobro finansiranu inicijativu meke moći, možemo je nazvati informacionim ratom u regionu od strane Ruske Federacije. Sputnjik je vrlo aktivan, Russia Today takođe, ali Sputnjik je važniji jer postoji na više lokalnih jezika. Tu su različite nevladine organizacije koje Rusija finansira, i posebno kroz društvene medije šire se ruska gledišta, i to će se nastaviti – smatra analitičar Ros Džonson.
On očekuje da će Ruska Federacija nastaviti da vrši uticaj u regionu ali ne znači da će uspjeti.
– Jedan od primera problema je tretman srpske vojne saradnje sa Rusijom, s jedne strane, a zemljama NATO-a s druge. Ima daleko više zajedničkih vežbi i aktivnosti povezanih sa NATO-m u okviru programa Partnerstvo za mir nego sa Rusijom a opet saradnja sa Rusijom dobija publicitet u srpskim medijima. SAD je potrebna bolja javna diplomatija – izjavio Džonson.
Server napominje da su Rusi najočiglednije omanuli u mješanju u Crnoj Gori.
– Tu nisu uspjeli zbog riješenosti crnogorske vlade da ostvari svoj cilj, a to je članstvo u NATO. Nisu uspjeli u Makedoniji jer su željeli da Gruevski ostane na vlasti, na neki način nisu uspjeli u Bosni ali ne znamo koliko je trajan njihov neuspjeh, nisu uspjeli da destabilizuju BIH koliko su željeli – smatra Server.
Džon Lempi, analitičar Vilson Centra, koji se upravo vratio iz posete Srbiji, kao pozitivne primjere naveo je otvaranje novih poglavlja sa EU i dobro balansiranje predsjednika Vučića u spoljnoj politici, dok je izbor Ane Brnabić za mandatarku srpske vlade nazvao „odličnim političkim simbolom“. S druge strane, pozvao se na ocjene nekih ekonomista u regionu da vladini podaci o inflaciji i budžetskom deficitu ne odgovaraju realnosti.
A kao jedna od centralnih tema panela nametnula se tema granica kada je Ros Džonson izneo tezu da su proizvoljne administrativne granice u regionu jedan od izazova i da njihova promjena u nekim djelovima ne bi nužno izazvala domino efekat, navodeći kao primer srpske opštine na sjeveru Kosova.
Drugi učesnici panela odlučno su odbacili ideju promjene granica kao opasnu jer bi mogla da dovede do novog rata ili rasparčavanja regiona, što bi mogla da iskoristi čak i ekstremistička organizacija Islamska država.
(Telegraf)
