Neočekivani uspjeh ekstremne desnice u Poljskoj
U današnjem prvom krugu izbora za predsjednika Poljske neočekivani senzacionalni uspjeh doživjela je ekstremna desnica kada je sa 15,4 odsto odsto prema prognozama ishoda osvojio Slavomir Mencen iz radikalne nacionalističke Konfederacije i treći je, a na četvrtom mjestu našao se antisemita Gžegož Braun sa neočekivanih 6,2 odsto glasova.
Ako zvanični rezultati potvrde izlazne prognoze drugi krug 1. juna biće još neizvjesniji od predizbornih anketa jer je kandidat vladajuće koalicije proevropski gradonačelnik Varšave Rafal Tšaskovski osvojio 30,8 odsto glasova, a njegov rival, kandidat konzervativnih nacionalista iz stranke Pravo i Pravda direktor Instituta pamćenja naroda Karol Navrocki osvojio je 29,1 odsto.
Za drugi krug važniji od pojedinačnih procenata za kandidate po ocjenama analitičara jeste ukupni procenat glasova na koje može da računa koncept proevropske Poljske, sa nezavisnim pravosuđem i medijima i jakim građanskim društvom i Poljska po ugledu na Mađarsku premijera Viktora Orbana.
Proevropski, demokratski kandidati u prvom krugu osvojili su 39,7 odsto glasova, dok su konzervativci iz opozicione stranke Pravo i pravda zajedno sa radikalnim nacionalistima i ekstremnom desnicom osvojili 51,5 odsto glasova.
Karol Navrocki u prvom reagovanju na izbornu prognozu upozorio je na opasnost da vladajuća koalicija premijera Donalda Tuska dobije monopol vlasti u Poljskoj jer ima većinu u oba doma parlamenta, a ako Navrocki bude poražen imala bi i predskednika.
“Ovo je trenutak da spasimo Poljsku”, zatražio je Navrocki podršku od Mencena, a premijeru Tusku je zaproketio da mu je ovo posljednji trenutak da obezbijedi da drugi krug bude pošten.
“Angažovanje institucija u izbornu kampanju urušava povjerenje Poljaka u institucije. 25. maja pozivam vas na veliki marš. Moramo da zaustavimo taj Tuskov pohod na monopol vlasti”, kazao je Navrocki.
Tokom osam godina koliko je na vlasti bila stranka Pravo i Pravda koja je izabrala Navrockog kao svog kandidata i finansira mu kampanju iako se on deklariše kao nezavisni kandidat u Poljskoj je postojao upravo takav monopol za koji sada Navrocki optužuje premijera Tuska.
Pravo i Pravda Jaroslava Kačinjskog imala je većinu u parlamentu, a 10 godina i predsjednika Andžeja Dudu koga se neistomišljenici nazivali “predsjednik penkalo” jer je poslušno potpisivao sve reforme i zakoni koje su mu stizale iz njegove stranke.
I posmatrači OEBS-a na predsjedničkim ali i parlamentarnim izborima tokom tih osam godina upozoravali su na nefer izborne uslove, kada je javni TV servis tada pod kontrolom vlasti vodio prljavu kampanju protiv tadašnje demokratske proevropske opozicije, a javna sredstva obilato su korišćena za predizborne kampanje vlasti, uključujući i zloupotrebu funkcionerskih kampanja.
