Ko će naslijediti Ki Muna: Lukšić, Pusić, Kerim, Tirk…?

Mandat Glavnog sekretara UN-a Ban Ki Muna, bivšeg južnokorejskog ministra vanjskih poslova, okončava se krajem 2016. nakon dva petogodišnja mandata. Na položaju se tradicionalno smjenjuju kandidati regija, a najvjerovatnije će sljedeći Generalni sekretar UN-a biti iz Istočne Evrope.

Do sada je poznato da iz balkanskih zemalja na tu funkciju zvanično pretenduju potpredsjednik Vlade Crne Gore i ministar vanjskih poslova i evropskih integracija Igor Lukšić, koga je crnogorska Vlada juče kandidovala za mjesto generalnog sekretara UN-a, zatim aktuelna ministarka vanjskih poslova Hrvatske Vesna Pusić, bivši predsjednik Opšte skupštine UN-a Srđan Kerim iz Makedonije, te bivši slovenački predsjednik Danilo Tirk.

Premijer Srbije Aleksandar Vučić je juče kazao da ta država još nije odlučila koga će podržati kao kandidata za generalnog sekretara UN-a, ali je naglasio da će ta odluka svakako biti u interesu zemlje, a ne bilo kojeg pojedinca.

Uobičajeno je da Savjet bezbjednosti UN-a, u kojem su članice s pravom veta Kina, Rusija, Sjedinjene Američke Države SAD, Velika Britanija i Francuska, proučava tajni popis kandidata iza zatvorenih vrata i potom preporučuje kandidata Opštoj skupštini UN-a, koja ga bira.

Zvaničnici UN-a nadaju se da će popis kandidata biti dovršen do marta. Kandidati će imati priliku da se neformalno sastaju sa predstavnicima zemalja članica, a Savjet bezbjednosti izborni proces počinje u julu.

Prema Povelji UN-a, genaralnog sekretara bira Generalna skupština tajnim glasanjem na prijedlog Savjeta bezbjednosti.

Do sada je izbor generalnog sekretara bio u rukama Savjeta bezbjednosti, ali 11. septembra ove godine Generalna skupština je usvojila Rezoluciju 69/321 koja predlaže određene nove procedure u procesu njegovog izbora i imenovanja.

Tako se u toj rezoluciji preporučuje da predsjednici Generalne skupštine i Savjeta bezbjednosti otpočnu proces traženja kandidata kroz pismo svim članicama UN, u kome se opisuje cjelokupni proces i poziva na prezentaciju kandidata.

To pismo je članicama UN-a poslato 15. decembra.

Zatim se od predsjednika Generalne skupštine i Savjeta bezbjednosti očekuje da zajednički pošalju svim članicama imena kandidata, koje podnesu zemlje zajedno sa njihovim biografijama.

U pismu je naglašeno da je prilikom izbora potrebno da se obezbijedi jednaka i fer distribucija na osnovu rodnog i geografskog balansa, ne zanemarujući najviše moguće zahtjeve o kvalitetu ličnosti za imenovanje.

Takođe, navodi se da treba posvetiti pažnju kandidatima sa dokazanim liderskim kvalitetima, menadžerskim sposobnostima i iskustvom u međunarodnim odnosima. Na kraju, od Generalne skupštine se traži da organizuje takozvane hieringe ili sastanke sa kandidatima, kako bi skupština mogla da ih upozna.

Kratke biografije

Igor Lukšić

Rođen je 14. juna 1976. u Baru, gdje je završio osnovnu i srednju školu. U junu 1998. godine diplomirao je na Ekonomskom fakultetu Univerziteta Crne Gore na odsjeku Preduzetništvo. Zvanje magistra stekao je na istom fakultetu 2002. godine (teza: „Spontani red i tranzicija“), gdje je u septembru 2005. godine stekao i zvanje doktora nauka (teza: „Tranzicija – Proces ostvarivanja ekonomskih i političkih sloboda“).

Obavljao funkcije predsjednika Vlade (2010-2012), ministra finansija (2004-2010), poslanika u Skupštini Crne Gore (2001-2003), poslanika u Skupštini Srbije i Crne Gore (2003-2006).

Od 2012. godine na funkciji potpredsjednika Vlade i ministra vanjskih poslova i evropskih integracija.

Vesna Pusić 

Rođena 25. marta 1953. u Zagrebu.

Hrvatska političarka, aktuelna ministarka vanjskih i evropski poslova te univerzitetska profesorica. Pusić se danas smatra ne samo, uz Radimira Čačića, ključnom osobom Hrvatske narodne stranke i osobom zaslužnom za integraciju Hrvatske u Evropu već i jednom od najuticajnijih hrvatskih političarki uopšte.

Srđan Kerim

Rođen je 12. decembra 1948 godine u Skoplju. 1971 godine diplomirao je na Ekonomskom fakultetu u Beogradu, a 1982. stekao je titulu doktora nauka za Međunarodnu ekonomiju.

Kerim je od septembra 2007. do septembra 2008. bio predsjedavajući Generalne skupštine UN.

Danilo Tirk

Rođen u Mariboru 19. februara 1952. Po zanimanju advokat i diplomata, izabran je za trećeg po redu predsednika Slovenije u novembru 2007. godine.

Bio je prvi slovenački ambasador pri Ujedinjenim nacijama od 1992. do 2000, i takođe asistent sekretara UN-a za političke odnose od 2000. do 2005.

(cdm.me)