Politiko: Poziv Crnoj Gori – borba Rusije i SAD-a za uticaj na Balkanu
Politiko navodi da je poziv Crnoj Gori da se približi Alijansi dio diplomatske inicijative predvođene SAD, a Kremlj je, kako se ističe, taj potez nazvao “provokacijom”.
Iza kulisa, debata o pozivu je bila žučna, a poziv nije nipošto bio siguran, piše Politiko.
Podsjeća da su proteklih sedmica visoki američki i NATO funkcioneri posjetili prijestonice Hrvatske, Srbije i Crne Gore u nastojanju da ožive napore da se region približi Zapadu.
Italija, Holandija i Njemačka, kako se navodi, nijesu bile spremne da uvuku NATO u direktnu konfrontaciju sa Rusijom oko Ukrajine ili širenja vojnog bloka, međutim, administaracija američkog predsjednika Obame i nekoliko istočnoevropskih zemalja dale su konačni podsticaj za poziv Crnoj Gori.
Posljednje dvije nove članice prethodno su bile Hrvatska i Albanija, koje su pozvane da se pridruže NATO-u 2008. godine, a NATO “sada sa Crnom Gorom uzima Balkan dio po dio”, rekao je za Politiko Stefano Stefanini, bivši ambasador NATO-a u Italiji, koji je učestvovao u pregovorima o širenju NATO-a 2008. godine.
Interesovanje SAD za Balkan oživhelo je prošle godine poslije ruske aneksije Krima i rata u istočnoj Ukrajini. To je navelo američkog državnog sekretara Džona Kerija da u februaru pređe na novu retoriku i kaže da su “Srbija, Kosovo, Makedonija i Crna Gora nove linija fronta protiv rastućeg uticaja Rusije u Evropi”, navodi se u tekstu.
S tim u vezi, Politiko dodaje da je Keri prošle nedjelje boravio u Beogradu gdje se sastao sa premijerom Vučićem i pohvalio rad vlade na normalizaciji odnosa sa Prištinom, a da je Vučić dva puta posjetio SAD ove godine.
Uz to, prije dvije nedjelje, generalni sekretar NATO-a Jens Stoltenberg je bio u Beogradu i objavio “novi početak” odnosa sa Srbijom, podsjeća portal.
Kampanja NATO protiv Srbije 1999. godine je, navodi Politiko, ostavila gorka sjećanja u Beogradu, a Srbija pažljivo nastoji da ide prema EU, balansirajući između Istoka i Zapada i ostajući vojno neutralna.
“S obzirom na nedostatak interesovanja za NATO u Beogradu, SAD ostaje da radi na drugim frontovima. Jedan od načina je njegovanje odnosa praćeno uzajamnim državnim posetama, drugi je aktivna ambasada. Treći su vojne vježbe”, ocjenjuje analitičar iz Zagreba Igor Tabak i podsjeća da su srpski vojnici učestvovali u vojnoj vježbi sa američkim vojnicima u Mađarskoj.
Vašington brani bezbjednosne interese na Balkanu na još jednom strateškom frontu – energetskom, dodaje Politiko.
SAD podržavaju projekt terminala za tečni gas na Krku kao dio gasnog koridora koji treba da ide iz Azerbejdžana, preko Turske i Grčke, kroz Albaniju, Crnu Goru i Hrvatsku, što je ruta poznata kao jonsko-jadranski gasovod.
“Gasna ruta kroz Hrvatsku pomenuta je i u razgovorima američkih i srpskih zvaničnika u februaru. Potpredsjednik Bajden je sugerisao Vučiću na sastanku u Vašingtonu da bi se terminal na Krku mogao koristiti za snabdijevanje Srbije preko gasovoda kroz Mađarsku”, piše Politiko, uz napomenu da je Srbija zavisna od ruskog gasa a da “Gasprom” ima veliki ulog jednoj od najvećih srpskih gasnih kompanija.
