Prekid vatre između Izraela i Hamasa stupa u nedjelju ujutro

Prekid vatre između Hamasa i Izraela u Pojasu Gaze stupiće na snagu u nedjelju u 8:30 sati po lokalnom vremenu (07:30 po istočnoevropskom), saopštio je danas Katar, posrednik pri postizanju sporazuma.

Porodice talaca koje Hamas više od godinu dana drži u Gazi, pripremaju se da ih dočekaju, Palestinci da prihvate sunarodnike oslobođene iz izraelskih zatvora, dok humanitarne grupe žure da pripreme povećanje isporuka pomoći čitavoj Gazi.

Odluka izraelske vlade da sporazum odobri prošle noći na rijetkom sastanku tokom jevrejskog Šabata, pokrenulo je nalet aktivnosti i novi talas emocija dok se rođaci pitaju da li će taoci biti vraćeni živi ili mrtvi. Očekuje se da će unaprijed biti objavljena imena prvih talaca koji će biti oslobođeni.

Prekid vatre poslije 15 mjeseci rata je korak ka okončanju najsmrtonosnijih, najrazornijih borbi ikada do sada između Izraela i militantne grupe Hamas i dolazi više od godinu dana poslije jedinog kratkotrajnog prekida vatre.

Prva faza prekida vatre trajaće 42 dana, a pregovori o daleko težoj drugoj fazi trebalo bi da počnu za nešto više od dvije nedjelje. Poslije tih šest nedjelja, izraelski bezbjednosni kabinet će odlučiti kako dalje.

Izraelski napadi iz vazduha nastavljeni su i danas, a Ministarstvo zdravlja Gaze je saopštilo da su 23 tijela dovezena u bolnice u prethodna 24 sata.

“Kakvo je to primirje koje nas ubijaju satima prije no što počne?”, pitao je Abdalah Al-Akad čija je sestra poginula u napadu iz vazduha u južnom gradu Kan Junis. Zdravstveni zvaničnici su rekli da su poginuli i njen muž i njihovo dvoje djece od dvije i sedam godina.

Sirene su se danas oglasile širom centralnog i južnog Izraela, a vojska je rekla da je presrela projektile ispaljene iz Jemena. Tamošnji pobunjenici Huti koje podržava Iran, pojačali su napade posljednjih nedjelja, nazivajući to solidarnošću s Palestincima u Gazi.

U postu na platformi X ministar spoljnih poslova Katara je savjetovao Palestince i druge da budu oprezni kada primirje stupi na snagu i da sačekaju uputstva zvaničnika.

“Prvo što ću uraditi je da odem i provjerim svoju kuću”, rekao je Mohamed Mahdi, otac dvoje djece koji je raseljen iz naselja Zajton u gradu Gazi. Takođe se raduje što će vidjeti porodicu u južnoj Gazi, ali je “zabrinut da bi neko od nas još mogao da bude ubijen prije no što se sretnemo”.

U prvoj fazi primirja, 33 taoca u Gazi trebalo bi da budu oslobođena tokom šest nedjelja u zamjenu za 737 Palestinaca koje u zatvorima drži Izrael. Izraelsko ministarstvo pravde je objavilo spisak zatvorenika koji su svi mladi ili žene.

Po planu prekida vatre koji je odobrila Vlada Izraela, razmjena će početi u nedjelju u 16:00 sati po lokalnom vremenu (15:00 po istočnoevropskom).

Plan kaže da će tri živa taoca biti vraćena prvog dana, četiri sedmog dana prekida vatre, a preostalih 26 u narednih pet nedjelja. Tokom svake razmjene, Izrael će oslobađati zatvorene Palestince, ali tek pošto taoci bezbjedno stignu u Izrael.

Takođe će biti oslobođeno 1.167 stanovnika Gaze koji nisu bili uključeni u napad Hamasa 7. oktobra 2023. na Izrael koji je izazvao rat. Sve žene i djeca mlađa od 19 godina iz Gaze koje drži Izrael, biće oslobođeni tokom ove faze.

Svi palestinski zatvorenici koji su osuđeni za smrtonosne napade biće prognani u Gazu ili u inostranstvo – neki na tri godine, a drugi trajno, i zabranjen im je povratak u Izrael ili na Zapadnu obalu.

Preostali taoci u Gazi, uključujući muškarce – vojnike, biće oslobođeni u drugoj fazi o kojoj će se tek pregovarati tokom prve faze. Hamas je rekao da neće osloboditi preostale zarobljenike bez trajnog prekida vatre i potpunog povlačenja Izraela.

Takođe tokom prve faze primirja, izraelske trupe treba da se povuku u tampon-zonu široku oko kilometar unutar Gaze, duž njene granice sa Izraelom.

To će omogućiti mnogim raseljenim Palestincima da se vrate svojim domovima, uključujući grad Gazu i uglavnom izolovanu i sasvim razorenu sjevernu Gazu. S obzirom da se većina stanovništva Gaze sklonila u masivne, bijedne šatorske logore, Palestinci očajnički žele da se vrate svojim domovima, iako su mnogi uništeni ili teško oštećeni.

Gaza bi takođe trebalo da dobija više hrane, medicinskog materijala i druge humanitarne pomoći. Kamioni s tim su postrojeni od petka na egipatskoj strani graničnog prelaza Rafa, ka Gazi.

Danas su dva ministra Vlade Egipta stigla na sjeverno Sinajsko poluostrvo da bi nadgledali pripreme za isporuku pomoći preko prelaza Rafa, kao i prelaza Kerem Šalom, i da bi primili evakuisane ranjenike, saopštilo je Ministarstvo zdravlja Egipta.

U planu o prekidu vatre koji je odobrila Vlada Izraela se kaže da će svi kamioni koji ulaze u Gazu, biti podvrgnuti izraelskim inspekcijama.

U napadu koji je predvodio Hamas 7. oktobra 2023. ubijeno je oko 1.200 ljudi, a oko 250 ostalo je zarobljeno. U Gazi je ostalo skoro 100 talaca.

Izrael je odgovorio ofanzivom u kojoj je ubijeno više od 46.000 Palestinaca, po lokalnim zdravstvenim vlastima koji ne prave razliku između civila i militanata, ali kažu da žene i djeca čine više od polovine mrtvih.

(BETA)