DPS PISAO ODIHR-u: Parlamentarna većina već godinu dana blokira popunjavanje DIK-a

Demokratska partija socijalista poslala je dopis ODIHR-u u kome ukazuju da sastav Državne izborne komisije, između ostalih, čine i članovi političkih subjekata koji nemaju parlamentarni status, kao i članovi političkih subjekata koji ne mogu biti zastupljeni u Državnoj izbornoj komisiji u skladu sa brojem osvojenih mandata u Skupštini Crne Gore.

Pismo prenosimo u cjelosti:

Poštovani,

Imajući u vidu Vašu aktivnu ulogu i značaj u pogledu praćenja izbornog procesa u Crnoj Gori, svestranu saradnju sa Državnom izbornom komisijom, kao i višestruki doprinos izgradnji izbornog zakonodavstva u Crnoj Gori, obraćamo Vam se povodom problema višemjesečnog opstruiranja izbora članova, novog sastava Državne izborne komisije u Skupštini Crne Gore.

Kao što Vam je poznato, Državna izborna komisija predstavlja krovni organ za sprovođenje izbora u Crnoj Gori, te je legitimitet njenog sastava ključan za izborni proces, kako na državnom, tako i na lokalnom nivou. Poznata je činjenica da je izborni proces i uloga izbornih organa propisana odredbama Zakona o izboru odbornika i poslanika. Tako se rezultat sprovođenja izbora očitava u „novom sazivu“ – sastavu Skupštine Crne Gore, te se na konstitutivnoj sjednici Skupštine, uz zakonsku obavezu Državne izborne komisije potvrđivanja mandata poslanicima, utvrđuje i novi saziv Skupštine.

Naglašavamo da je zakonska obaveza Skupštine, u skladu sa čl. 19 i 30 Zakona o izboru odbornika i poslanika, da izabere novi saziv Državne izborne komisije koji će ujedno odgovarati novom sazivu Supštine.

Odredbe člana 30. Zakona o izboru odbornika i poslanika vrlo precizno i nedvosmisleno propisuju strukturu Državne izborne komisije koju u skladu sa navedenim čine predsjednik i deset članova u stalnom sastavu, te opunomoćeni predstavnici podnosioca izborne liste. Četiri člana stalnog sastava Državne izborne komisije imenuju se na predlog parlamentarne većine, dok se četiri člana, od kojih je jedan sekretar imenuju na predlog parlamentarne opozicije…

Nasuprot ovakvom zakonskom rješenju, sadašnji sastav Državne izborne komisije, između ostalih, čine i članovi političkih subjekata koji nemaju parlamentarni status, kao i članovi političkih subjekata koji ne mogu biti zastupljeni u Državnoj izbornoj komisiji u skladu sa brojem osvojenih mandata u Skupštini Crne Gore. Činjenica je da ovakav sastav Državne izborne komisije, odgovara bivšem sazivu Skupštine iz 2020. godine kao i broju osvojenih mandata političkih subjekata u njemu. Jasno je, takođe, da se osim nelegitimnosti sastava uočava da ni predstavnici vladajuće većine iz redova Pokreta Evropa sad, nemaju niti jednog predstavnika u Državnoj izbornoj komisiji. Iz svega navedenog, nedvosmisleno se da zaključiti da do danas Državna izborna komisija funkcioniše u sastavu koji odgovara bivšem sazivu Skupštine.

Osnovano se postavlja pitanje, imajući u vidu navedene odredbe Zakona, da li je legitimno da, ukoliko se ne bi na osnovu rezultata parlamentarnih izbora, vršio izbor članova DIK-a u stalnom sastavu, takav „krovni organ za sprovođenje izbora“ može davati mišljenja svim organima za sprovođenje izbora, organizovati izbore, donositi odluke po prigovorima po kojima rješava Ustavni sud, kako na parlamentarnim, tako i na lokalnim izborima. Naravno da ne, jer po svojoj strukturi on ne odgovara strukturi parlamenta i direktno je suprotan članu 30 Zakona o izboru odbornika i poslanika. Posljedica ovakve nelegitimnosti sastava Državne izborne komisije je i nelegitimnost odluka koje se donose u njoj.

Mišljenja smo da zbog jasnog opredjeljenja zakonodavca iskazanog članom 30 Zakona o izboru odbornika i poslanika u pogledu sastava Državne izborne komisije, odredbu člana 19 istog zakona treba tumačiti u kontekstu duha cjelokupnog zakona, a ne izdvojeno i otuđeno od ostalih odredaba: „Izborne komisije imenuju se nakon konstituisanja novoizabrane Skupštine, na vrijeme od 4 godine, a birački odbori imenuju se za svaki izbor odbornika, odnosno poslanika.

“ Vremenski okvir dat u navedenoj odredbi odnosi se na redovne izbore, dok se u prvom dijelu norme jasno naglašava da se izborne komisije imenuju nakon konstituisanja novoizabrane Skupštine.

U vezi sa navedenim, više puta Demokratska partija socijalista je na administrativnom odboru Skupštine Crne Gore prisustvovala odlaganju tačke izbora novog saziva Državne izborne komisije. Pravni i suštinski razlog za odlaganje i nerješavanje ovog pitanja ne postoji. Izgovor u smislu nepostojanja predloga za zamjenike članova Državne izborne komisije od pojedinih političkih subjekata vladajuće većine ne može se uzeti kao relavantan i osnovan. O tome najbolje govori činjenica da Demokratska partija socijalista već dugi niz godina nema zamjenike pojedinih članova Državne izborne komisije.

U dosadašnjoj praksi rada Skupštine Crne Gore nije poznato da je mogao postojati relevantan razlog za odlaganje izbora novog sastava Državne izborne komisije.Ako se uzme u obzir činjenica da se u Opštini Šavnik već dugi vremenski period ne mogu okončati izbori, sve zahvaljujući radnjama članova Opštinske izborne komisije iz vladajuće većine, za onoga ko zna čitati izborno zakonodavstvo, sadašnja nelegitimna struktura Državne izborne komisije može poslužiti za vrlo kompleksne i suptilne radnje pojedinih političkih subjekata zastupljenih u parlamentarnoj većini. U smislu navedenog, ne mogu se zanemariti odredbe Zakona o izboru odbornika i poslanika da Državna izborna komisija odlučuje po prigovorima političkih subjekata nezadovoljnih odlukama Opštinskih izbornih komisija. Isticanje prigovora nelegitimnosti sastava Državne izborne komisije otvoriće, bez sumnje, mogućnost opstrukcije proglašenja konačnih rezultata izbora u opštinama u kojima se sprovode izbori.

U vezi sa navedenim, molimo Vas da ova značajna tema za cjelokupan legitimitet izbora u Crnoj Gori, nađe prostora u vašoj agendi i da u smislu rješavanja navedenog problema date svoj doprinos kako bi sastav Državne izborne komisije bio u što kraćem roku izabran i usklađen sa izbornim zakonodavstvom Crne Gore.

S poštovanjem,
Aleksandar Bogdanović, generalni sekretar DPS