Građani Crne Gore sve manje vjeruju u političke partije

Sveukupno, anketa je pokazala da su političke stranke najgore prošle među domaćim institucijama u trećem godišnjem anketiranju u okviru projekta Zagovaranje za otvorenu vladu, koji finansira EU radi podsticanja transparentnosti uprave u Albaniji, Bosni i Hercegovini, Kosovu, Makedoniji, Crnoj Gori i Srbiji, saopšteno je iz Centra za demokratiju i ljudska prava CEDEM i Centra za monitoring i istraživanje CeMI.

U Makedoniji, ispitanici su identifikovali političke stranke i vladinu Kancelariju za borbu protiv korupcije kao posebno nepouzdane. Samo 10 odsto je izjavilo da su imali povjerenje u Državnu komisiju za sprječavanje korupcije, što je najmanji broj ljudi koji su pokazali određeni nivo povjerenja u institucije.

U međuvremenu, najveći procenat ljudi je eksplicitno navelo da ne vjeruje političkim strankama.

“Političke stranke i dalje ostaju predmet najmanjeg povjerenja sa 75,6 odsto ispitanika koji se izjašnjavaju da ne vjeruju političkim strankama. Međutim, pravosudni sistem i Državna komisija takođe imaju visok nivo nepovjerenja sa procentima od 67,3 odsto i 65,1 odsto”, rekla je Qendresa Sulejmani, analitičarka Centra za istraživanje i kreiranje politika u Skoplju, koja je nadzirala projekat anketiranja u Makedoniji.

To se, kaže ona, odnosi uglavnom na trenutnu političku krizu u zemlji.

“U 2015. godini opoziciona stranka je objavila mnoge primjere prisluškivanja visokih vladinih zvaničnika koje su objelodanile kriminalne aktivnosti u koje su zvaničnici bili uključeni i politizaciju institucija, kao što su sudovi i Državna komisija za sprječavanje korupcije, između ostalih”, kazala je ona.

Povjerenje u institucije u Makedoniji je opalo u odnosu na prethodno istraživanje na tu temu. Na primjer, procenat Makedonaca koji su rekli da su imali određeni nivo povjerenja u vojsku je pao sa 71,5 odsto u 2014. godini, kada je to bila institucija sa najviše poverenja u zemlji, na 37,5 odsto u 2015. godini.

Čak i najpouzdanija institucija u zemlji u 2015. godini, obrazovni sistem, ima povjerenje samo oko 44 odsto Makedonaca.

Ostale države u regiji su iskusile sličan, iako manje dramatičan, pad povjerenja javnosti u ostale institucije, posebno one koje su obilježili skandali.

Na primjer, procenat Kosovara koji kažu da vjeruju Misiji za vladavinu prava Evropske unije na Kosovu EULEX i samoj Evropskoj uniji doživjele su oštar pad. Oko 31 odsto Kosovara ima povjerenje u EULEX, što je pad sa 54 odsto u sličnoj anketi u 2014. godini. Povjerenje u EU je palo sa 64 odsto u 2014. na 53 odsto u najnovijem istraživanju, koje je sprovedeno u jesen prošle godine.

Procenat građana Crne Gore koji imaju povjerenje u političke partije je pao na 25 odsto, što je pad od devet procenata u odnosu na prethodne ankete.

Vjerske grupe su institucije sa najviše povjerenja u Bosni i Hercegovini. Više od 62 odsto ispitanika iskazalo je da ima određeno ili puno povjerenje u vjerske institucije. Političke partije su rangirane posljednje, s više od 77 odsto ispitanika koji kažu da imaju malo ili nimalo povjerenja u te organizacije.

Procenat građana Srbije koji kažu da vjeruju u predsjednika te zemlje pao je sa 54 odsto u 2014. godini na 44 odsto u 2015. Građani Srbije su izrazili najniži nivo povjerenja u NVO-e među šest zemalja: samo 28 posto je reklo da su imali neki nivo povjerenja u te organizacije.

NATO i Evropska unija su i dalje institucije koje uživaju visoko povjerenje u Albaniji, daleko više nego što Albanci imaju povjerenja u svoje domaće institucije, pokazuju rezultati istraživanja.

Šest PASOS članica koje su sprovele ankete su: Institut za demokratiju i medijaciju (Albanija), Analitika Centar za društvena istraživanja (Bosna and Herzegovina), Riinvest Institut za istraživanje razvoja (Kosovo), Centar za istraživanje i kreiranje politika (Makedonija), Centar za demokratiju i ljudska prava CEDEM  (Crna Gora), Centar za monitoring i istraživanje CeMI (Crna Gora), i Centar za euroatlantske studije (Srbija).

Učesnici projekta nadgledaju uticaj vladinih aktivnosti koje se sprovode u okviru inicijative Projekta za otvorenu upravu. Ovaj projekat se takođe oslanja na iskustvo novih država članica EU, kritikuje privrženost i kreira planove za zagovaranje za otvorenu vladu.

OGP je multilateralna inicijativa koja ima za cilj da osigura konkretne obaveze vlade i da promoviše transparentnost, osnaživanje građana, borbu protiv korupcije i upotrebu novih tehnologija u cilju jačanja uprave. Da bi postale članice Partnerstva za otvorenu upravu, zemlje učesnice moraju prihvatiti Deklaraciju za otvorenu upravu; dostaviti nacionalni Akcioni plan razvijen uz javne konsultacije; i obavezati se za nezavisno izvještavanje o njihovom napretku.

PASOS je mreža nezavisnih think tankova u Evropi i Centralnoj Aziji. PASOS daje podršku organizacijama civilnog društva koje individualno i zajednički podstiču javnu participaciju za pitanja javnih politika na nivou EU, u ostalim evropskim i globalnim strukturama, i u širem okruženju Evrope i Centralne Azije.