VREMEPLOV

Događaji na dan 24. oktobar:
69. – Druga bitka kod Bedrijakuma u kojoj pristaše rimskog vojskovođe Vespazijana odnose odlučujuću pobjedu nad pristašama cara Vitelija, okončavši tako period meteža poznat Godina četiri cara.

1360. – Engleski kralj Edvard III i francuski kralj Jovan II Dobri, potpisali su u Kaleu sporazum kojim je okončana prva faza Stogodišnjeg rata. Englezi su dobili deo francuske teritorije, a Edvard III se zauzvrat odrekao polaganja prava na francuski presto.

1648. – Vestfalskim mirom, koji su zaključili njemački car i vladari Francuske i Švedske, završen je Tridesetogodišnji rat. Mirovnim ugovorom potvrđena su načela Augzburškog verskog mira (1555) o ravnopravnosti rimokatolika i protestanata i osujećena namjera rimsko-nemačkog carstva i pape za hegemonijom u Evropi.

1795. – Pruska, Austrija i Rusija izvršile su treću podelu Poljske, koja je prestala da postoji kao nezavisna država.

1882. – Njemački bakteriolog Robert Koch otkrio je bakteriju koja izaziva tuberkulozu, kasnije nazvanu „Kohov bacil“.

1912. – Pobjedom Prve srpske armije pod komandom regenta Aleksandra Karađorđevića nad turskom Vardarskom armijom Zeki paše, završena je Kumanovska bitka u Prvom balkanskom ratu.

1917. – Počela je bitka kod Kobarida (italijanski Kaporeto) u Prvom svetskom ratu u kojoj su Nemci i Austrijanci naneli težak poraz italijanskoj vojsci i naterali je u bekstvo.

1922. – Irski parlament prihvatio je ustav po kojem je država dobila naziv Slobodna Irska Država. Ustav je formalno stupio na snagu u decembru.

1929. – “Crni Četvrtak” propast tržišta vrijednosnim papirima u New York-u.

1931. – Al Capone je osuđen na 11 godina zatvora i novčanu kaznu u iznosu 50.000 dolara.

1935. – Italija okupirala Etiopiju.

1939. – Nacisti su u Nemačkoj naredili Jevrejima da nose Davidovu zvijezdu.

1944. – Američki avioni su u Drugom svetskom ratu tokom velike vazdušno-pomorske bitke u filipinskom zalivu Lejte potopili japanski bojni brod „Musaši“, jedan od najvećih u svetu.

1945. – Stupila na snagu Povelja Ujedinjenih nacija potpisana u San Francisku na Konferenciji Ujedinjenih nacija o međunarodnim organizacijama.

1946. – Osnovan FK Sarajevo.

1956. – Sovjetski savez zauzima Mađarsku.

1964. – Sjeverna Rodezija, nekadašnja britanska kolonija, postaje nezavisna i preuzima novo ime, Republika Zambija.

1970. – Kandidat ljevice Salvador Aljende izabran je za predsjednika Čilea. Ubijen je u septembru 1973. u državnom udaru oficirske hunte koju je predvodio Augusto Pinoče.

1980. – Poljske vlasti su legalizovale nezavisni radnički sindikat „Solidarnost“.

1991. – U Sarajevu je konstituisana prva Skupština srpskog naroda u BiH, a za prvog predsednika izabran je Momčilo Krajišnik. Skupština je usvojila Deklaraciju o pravu srpskog naroda na samopredeljenje.

2000. – Skupština Srbije izabrala je prelaznu tehničku vladu Srbije koja će do vanrednih parlamentarnih izbora 23. decembra obezbediti funkcionisanje zemlje. Vladu su formirali Demokratska opozicija Srbije, Srpski pokret obnove i Socijalistička partija Srbije.

2001. – U napadu američkih snaga na Kabul, ubijena su 22 člana pakistanskog militarističkog pokreta Harakat-ul-Mudžahedini, koji su se borili protiv indijske vlasti u Kašmiru.

2002. – U Republici Srpskoj smjenjeno je i uhapšeno više odgovornih lica zbog afere o izvozu oružja i vojne opreme Iraku, koji je pod sankcijama UN. U aferu su umešane Vazduhoplovni zavod „Orao“ iz Bijeljine i preduzeće „Jugoimport-SDPR“ iz Beograda, čiji je direktor Jovan Čeković smenjen.

2003. – Concorde izvršio posljednji komercijalni let.

2007. – Počela gradnja pelješkoga mosta.

Rođeni na dan 24. oktobar:
1503. – Rođena Izabela Portugalska, španjolska kraljica.

1618. – Rođen Aurangzeb, mogulski car, veliki mogul Indije.

1632. – Rođen Antoni van Leeuwenhoek, nizozemski trgovac i znanstvenik.

1767. – Rođen Tomaš Mikloušić, hrvatski (kajkavski) pisac, prevoditelj, dramatik.

1887. – Rođena Victoria Eugenia, španska kraljica.

1889. – Rođen Mustafa Golubić, general NKVD-a, atentator.

1915. – Rođen Tito Gobi, italijanski operski pevač-bariton.

1921. – Rođena Srebrenka Jurinac, operna pjevačica.

1927. – Rođen Žilber Beko je bio poznati francuski pevač i šansonjer.

1929. – Rođen Milivoj Slaviček, hrvatski pisac.

1930. – Rođen Sultan Ahmad Shah, malezijski kralj.

1932. – Rođen Pierre-Gilles de Gennes, francuski fizičar i nobelovac.

1943. – Rođen Jean Claude Pascal, francuski kantautor.

1947. – Rođen Kevin Kline, američki glumac.

1953. – Rođen Branko Milanović, vodeći ekonomista u odeljenu za istraživanje Svetske banke.

1960. – Rođen Jaime Garzón, kolumbijski novinar.

1960. – Rođen B. D. Wong, američki glumac.

1966. – Rođen Roman Abramovič, ruski oligarh.

1970. – Rođen Mustafa Zvizdić, bosanskohercegovački književnik.

1973. – Rođen Vensan Kandela, francuski fudbalski reprezentativac.

1974. – Rođen Cezar ili Sezar, brazilski fudbaler.

1976. – Rođena Nataša Vezmar, hrvatska tekvandoašica.

1985. – Rođen Wayne Rooney, engleski fudbaler.

1985. – Rođen Andro Švrljuga, hrvatski fudbaler.

1985. – Rođen Aleksandar Radojičić, srpski glumac.

1992. – Rođen Uroš Ćosić, srpski fudbaler.

1994. – Rođen Nerman Fatić, bosanskohercegovački teniser.

Umrli na dan 24. oktobar:

1601. – Umro Tycho Brahe, danski astrolog i alhemičar.

1708. – Umro Seki Kova, japanski matematičar.

1725. – Umro Alesandro Gaspare Skarlati, italijanski kompozitor.

1870. – Umro Antun Marija Claret, španjolski svetac.

1873. – Umro Ivan Dežman, hrvatski književnik i liječnik.

1907. – Umro Pera Todorović, srpski novinar, pisac i političar.

1938. – Umro Ernst Barlach, njemački kipar i književnik.

1944. – Poginuo Petar Perica, hrvatski svećenik, žrtva jugokomunističkih zločina

1945. – Umro Vidkun Kvisling norveški političar i državnik.

1948. – Umro Franz Lehar, austrijski kompozitor.

1957. – Umro Christian Dior, francuski modni kreator.

1959. – Umro Đorđe Nešić, oftalmolog, osnivač Očne klinike u Beogradu.

1974. – Umro Bartol Petrić, hrvatski slikar.

1976. – Umro David Ojstrah, sovjetski violinista.

1976. – Umro Georgije Ostrogorski, istoričar.

1987. – Umro Ino Perišić, hrvatski dirigent i skladatelj.

1991. – Umro Gene Roddenberry, američki scenarist i producent, tvorac Zvjezdanih staza.

1994. – Umro Raul Julia, portorikanski glumac.

1997. – Zoran Todorović Kundak, srpski političar.

2002. – Umro Harry Hay, američki gej aktivista.

2005. – Umro Rosa Parks, borac za građanska prava američkih crnaca.

2013. – Umro Boris Magaš, hrvatski arhitekt i akademik.

Praznici i spomendani na dan 24. oktobar:
– Dan Ujedinjenih naroda.

– Svjetski dan informiranja o pitanjima razvoja.

– Dan grada Makarske.

Sveci pravoslavne crkve na dan 24. oktobar:
– Sveti apostol Filip.

– Prepodobni mučenik Teodor i Teofan Načertani.

– Spomen Sedmog Vaseljenskog Sabora.

– Sveti Nektarije, patrijarh Carigradski.

– Svete mučenice Zinaida i Filonida.