Zašto su zemljotresi sve učestaliji na Balkanu i možemo li ih ikako predvidjeti

Ona je navela da se na prostoru Tuzle i Srebrenika najjači zemljotres koji je imao magnitudu 5,4 stepena po Rihteru dogodio 1858. godine, a posle toga sa magnitutom 4,8 stepeni po Rihteru tek 1974. godine.

– Ove godine, 30. avgusta dogodio se zemljotres sa magnitudom 4,6 stepeni po Rihteru. Dakle, prošlo je 45 godina do pojave zemljotresa na tom području slične jačine – istakla je Amulićeva.

Ona je navela da nisu premašene magnitude koje su zabilježene u prošlosti i očekivani seizmički hazard koji karakteriše taj region, te da zemljotresi koji se i u budućnosti budu javljali u tom regionu ne bi trebalo da premaše maksimalnu vrijednost dogođene magnitude od 5,5 stepena po Rihteru.

Amulićeva je rekla da su Republika Srpska i BiH dio Mediterana, da se nalaze na Dinaridima, na velikoj Evro-azijskoj tehtonskoj ploči, odnosno u širem pojasu zone sučeljavanja dvije velike tektonske ploče, Afričke i Evro-azijske. Ona je istakla da je pojas Mediterana, ustvari pojas gdje se zemljotresi najčešće javljaju.

Zemljotresi na Balkanu; Printskrin: EMSC

Prema njenim riječima, Zemljina kora u okeanskom delu mnogo je tanja od kontinentalnog, pa se zbog toga tanji dio podvlači dijelom pod deblji i gura ka sjeveru, odnosno afrička tektonska ploča gura evroazijsku, dijelom se podvlači pod nju i rotira je prema istoku.

– Zbog svega toga u svim zemljama Mediterana je evidentan viši seizmički hazard, odnosno pojava jačih zemljotresa. Posmatrajući sve zemlje Mediterana, od Portugalije, Španije pa sve do Turske, gdje spadamo i mi, Albanija, Grčka, a pogotovo Turska ima najjače zemljotrese i najviši seizmički hazard u pojasu Mediterana, upravo zbog navedenog procesa subdukcije i rotacije. Sve ovo ima za posledicu to da se naše planine izdižu u projeku jedan do dva centimetra godišnje – pojasnila je Amulićeva.

Ona kaže da svi geohemijski i geofizički procesi koji se dešavaju u samoj unutrašnjosti Zemlje imaju za posledicu oslobađanje energije, da sva ta nagomilana, zarobljena energija mora negde da izađe, da se oslobodi, a to se upravo dešava na već postojećim rasedima (pukotinama) ili zonama sučeljavanja geotektonskih ploča što se generiše kroz pojavu zemljotresa.

– Zemljotresi su prirodni fenomen, koji se dešava stihijski, bez najave i u teoriji haosa predstavljaju jedan od najjednostavnijih primjera. Mi nemamo spravu da vidimo unutrašnjost Zemlje, ali pomoću seizmičkih talasa dobijamo sliku njene unutrašnjosti. Za sada nikako drugačije to nije moguće – navela je Amulićeva. Ona je dodala da niko u svijetu od visoko razvijenih zemlja, kakav je recimo Japan, koji ima jako snažne potrese, ne može da kaže kada će se desiti zemljotres.

Na području Lukavca jutros u 6.19 lociran je zemljotres jačine 2,4 stepeni Rihterove skale, a juče u 15.50 2,5 Rihtera, dok je na području Srebrenika juče u 00.34 zabilježen potres od 2,5 Rihtera, a u nedelju, 22. septembra u 6.28 časova jačine 2,8 stepeni Rihtera.

U regionu Stoca juče u 14.14 dogodio se zemljotres jačine 3,1 Rihter, a u subotu, 21. septembra u 1.34 časova sa magnitudom 3,2 stepena Rihterove skale. Zemljotresi ovih intenziteta ne mogu izazvati oštećenja, ali ih stanovništvo može osjetiti.