Koliko su Crnu Goru koštale sankcije Rusiji?

Crna Gora je, prateći vanjsku politiku Evropske unije, 2014. godine prvi put uvela sankcije Rusiji, a nakon invazije na Ukrajinu 2022. značajno ih je proširila. Politički ispravno, ali ekonomski bolno.

Gubitak visokoplatežnih ruskih turista, investitora i tržišta donio je višemilionske posljedice crnogorskoj privredi. Koliko tačno? Prema procjenama, gubici prelaze 250 miliona eura.

Gubitak tržišta za Plantaže – najmanje 15 miliona eura za pet godina

Do 2020. godine, Rusija je bila jedno od najvećih izvoznih tržišta za crnogorska vina. Samo Plantaže su godišnje izvozile robe u vrijednosti od oko 3 do 4 miliona eura. Nakon uvođenja sankcija, taj izvoz je praktično nestao.

U tri godine, gubitak prihoda kompanije procjenjuje se na najmanje 10 do 12 miliona eura, uz dodatni indirektni gubitak (skladištenje, otpis robe, preusmjeravanje marketinga) od još 2–3 miliona. Ako bi posmatrali period od 9 godina onda je gubitak minimum 27 miliona, piše Biznis CG.

Prekinute avionske linije – više od 30 miliona eura gubitka

Prije 2022. Crna Gora je imala više od deset direktnih avio-linija sa Rusijom, koje su godišnje donosile desetine hiljada turista. Samo 2021. godine iz Rusije je došlo preko 110.000 putnika.

Zatvaranjem linija izgubljeni su prihodi aerodroma, ugostitelja, taksista i lokalnih zajednica. Konzervativne procjene govore o 10 miliona eura godišnjeg gubitka, odnosno preko 30 miliona eura u tri godine.

Turistički sektor – gubitak više od 100 miliona eura

Prije sankcija, ruski turisti su činili oko 20% ukupnog prihoda od stranih gostiju u visokoj sezoni, a njihova prosječna potrošnja bila je značajno iznad evropskog prosjeka (oko 1.200 eura po osobi po boravku).

Sa padom dolazaka za 80–90%, crnogorski turizam izgubio je barem 35 miliona eura godišnje, što čini oko 100–110 miliona eura u tri godine.

Zamrznuta imovina i pad investicija – oko 70 miliona eura štete

Prema podacima Uprave za nekretnine i Centralne banke, ruski državljani su imali značajna ulaganja u nekretnine, luksuzne hotele i marine. Sankcije su dovele do zamrzavanja imovine vrijedne oko 44 miliona eura, dok je dodatni gubitak zbog otkazivanja novih investicionih projekata procijenjen na još 25 do 30 miliona eura.

Pojedini ruski investitori povukli su se iz projekata u Herceg Novom, Budvi i Tivtu, ostavljajući prazne objekte, sudske sporove i propuštene poreze.

Ukupna procijenjena šteta: preko 250 miliona eura.

Vrijeme za evropsku solidarnost – i u novcu

Crna Gora je, iako mala, pokazala političku zrelost i međunarodnu dosljednost. No, lojalnost evropskim vrijednostima ne bi smjela biti jednostrana u ekonomskom smislu.

Ako EU ima fondove za otpornost na energetske i geopolitičke šokove, ako Ukrajini, Moldaviji i Gruziji isporučuje milijarde eura pomoći, zašto ne bi otvorila i kompenzacioni fond za zemlje kandidata koje trpe posljedice sankcione politike?

Crna Gora je ispunila svoju političku obavezu. Vrijeme je da Evropska unija ispuni svoju – kroz konkretne mehanizme podrške, nadoknade štete i afirmaciju partnerskih odnosa.

Biznis CG